Θανάσης Tριαρίδης: θεατρικός και ...μνήμων

[ Εβδομήντα χρόνια μετά- Στην πόλη που της πήραν τους Εβραίους... ]

 

 

                                              Το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη   (φωτ. Ν.Τ.)           

 Δυό θεατρικά έργα του συγγραφέα που "ανεβαίνουν" στη Θεσσαλονίκη έχουν σαν θέμα το "Ολοκαύτωμα".

 

• ΜΕΝΓΚΕΛΕ 

          19 Νοεμβρίου - 7 Δεκεμβρίου 2014 
          Θέατρο Αυλαία της Θεσσαλονίκης
          Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου.  Λάζαρος Γεωργακόπουλος
          και  Μυρτώ Αλικάκη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους

 Εδώ το έργο "ελεύθερο δικαιωμάτων"   [κατά την γνωστή ...παγία τακτική του Θ.Τ.]

• ZΥΚΛΟΝ Ή ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ

        4 Μαρτίου του 2015 
         στο νέο θέατρο Black Box 
      της Θεσσαλονίκης 
         Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος

 Εδώ -και πάλι !!!- το έργο ..."ελεύθερο δικαιωμάτων"    [τί να τα ξαναλέμε τώρα;]

Τι χρειάζεται να ειπωθεί ή να εξηγηθεί– αλλά και τι μπορώ να αρθρώσω εγώ- για τον ακριβό φίλο, τον παραγωγικότατο και πληθωρικό συγγραφέα Θανάση Τριαρίδη;

Το σύμπαν του είναι αναστημένο με τις ανάσες του Ανθρωπισμού, του Διαφωτισμού. Στο έργο του το πνεύμα της Αναγέννησης (ολόκληρος "ο Δυτικός Κανόνας" στο σύνολό του) μοιάζει διαρκώς να  γκρεμίζεται και να ορθοποδεί ξανά μπροστά στην φρικτή διαπίστωση πως η ίδια η Δύση ήταν αυτή που πρόδωσε τον εαυτό της -και την πίστη μας σ' αυτήν- εκκολάπτοντας στα σωθικά της το απόλυτο Κακό, αυτό που τυχαία έφερε το όνομα Χίτλερ ή Μένγκελε. Τα Στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Άουσβιτς - Μπιρκενάου, το Νταχάου, την Τρεμπλίνκα και αλλού, ο διωγμός του διαφορετικού, των ιδεών, ο Θάνατος και το ξερίζωμα των ανθρώπων, τα καμένα βιβλία στις πλατείες, μια απαρηγόρητη μοναξιά απέναντι στη βία της ιστορίας, η συντριπτική και καθοριστική εξουσία της μάζας, το Ζυκλόν Β, ο δόκτωρ Μένγκελε και τα πειράματά του... Αυτά αναζωπυρώνουν κάθε φορά  σε μεγάλο βαθμό την συγγραφική του νεύρωση και δονούν τον συγκεκριμένο άνθρωπο στο να επαναλαμβάνει τις "εμμονές" του.

Τα βήματά  του στο θέατρο ύστερα από το μυθιστόρημα, την ποίηση, το διήγημα, το δοκίμιο, τις μαχητικές επιφυλλίδες, όλα καθοδηγημένα από μια αξιοζήλευτα βαθειά παιδεία, με τον λόγο του πάντοτε αιρετικό και ζωντανό, μας δείχνουν άλλη μια πτυχή και δυνατότητα εκτόνωσης του μαγματώδους φαινομένου που ονομάζεται Θανάσης Τριαρίδης. Δεν θα τον αδικούσα αν συμπλήρωνα δημοσίως κι αυτό που συχνά επαναλαμβάνει ένας πολύ καλός κοινός φίλος: "ο πιό καλός άνθρωπος του κόσμου" ή "ένας Άγιος ...χωρίς Θεό" όπως πιστεύω εγώ.

Ας αφήσω  όμως να διαβαστούν όσα γράφει ο ίδιος ο Θανάσης Τριαρίδης για τις δύο αυτές παραστάσεις τις οποίες σας συνιστώ (από τους φίλους μου απλώς  α π α ι τ ώ... ) να τις δείτε!

 

"Στις 15 Μαρτίου του 1943 έφυγε από τη Θεσσαλονίκη το πρώτο τρένο με τους υπό εξόντωση

Εβραίους για το Άουσβιτς. Επέβαιναν 2800 άνθρωποι (ανάμεσα τους γύρω στα 900 παιδιά). Πέντε μέρες αργότερα, στις 20 Μαρτίου, το τρένο έφτασε στο Άουσβιτς. Μετά από την πρώτη "Σελεξιόν" θα μπούνε στο στρατόπεδο 417 άνδρες και 192 γυναίκες. Οι υπόλοιποι θανατώθηκαν απευθείας στους θαλάμους αερίων.

Μέχρι τις 10 Αυγούστου 1943 είχανε φύγει από τη Θεσσαλονίκη για το Άουσβιτς 18 τρένα με περίπου 56.000 έως 58.000 ανθρώπους. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψαν πίσω λιγότεροι από 2.000. Άλλοι 5.000 Εβραίοι της Ελλάδας εξοντώθηκαν από τους ναζί στο ίδιο χρονικό διάστημα με άλλους τρόπους.

***

                                      Το Γκέτο της Θεσσαλονίκης 1942-43 -Μουσείο Άουσβιτς     (φωτ.Ν.Τ.)

 Εδώ και δέκα χρόνια δημοσιεύω διάφορα κείμενα με προτάσεις για την διαφύλαξη της μνήμης του μαρτυρίου των Εβραίων συμπολιτών μου. Για την δημιουργία Τμήματος Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ (που είναι χτισμένο πάνω στο συλημένο Εβραϊκό Νεκροταφείο), για την επαναφορά της αρχικής ονομασίας του Εβραϊκού Νοσοκομείου Χιρς αντί του σημερινού "Ιπποκράτειο", για την καθιέρωση Εβδομάδας Μνήμης Ολοκαυτώματος, για την εισαγωγή του μαθήματος της Αντιναζιστικής Εκπαίδευσης στα σχολεία. Στην αρχή αντιμετωπιζόμουν ως τρελός - και στη συνέχεια, και για πολλά χρόνια, ως επίσημος και στοχοποιημένος "ανθέλληνας". Με την εκλογή του Γιάννη Μπουτάρη στη δημαρχία Θεσσαλονίκης οι ελπίδες μου για την υλοποίηση κάποιας από τις προτάσεις αυτές αναπτερώθηκαν - για να απογοητευτώ και πάλι στη συνέχεια.

"Το κίτρινο αστέρι τυ Δαβίδ"-Μουσείο Νταχάου     (φωτ.Ν.Τ.)

Δεν κρύβω ωστόσο πως προχθές συγκινήθηκα καθώς είδα πως ο Μπουτάρης ανταποκρίθηκε στην πρόταση της Ελεάννας Ιωανίδου και φόρεσε κι αυτός το αστέρι των διωκόμενων Εβραίων στην τελετή ορκωμοσίας... Μπορεί πράγματι στην δεύτερη θητεία του να γίνουν κάποια από τα πράγματα που δεν έγιναν επί δεκαετίες - και μακάρι να γίνουν... Αλλά εγώ έχω μεγαλώσει αρκετά για να τα περιμένω όλα (ή για να περιμένω τα ελάχιστα) από τους άλλους.

Έτσι, τη θεατρική χρονιά που αρχίζει από αύριο (Σεπτέμβριος 2014 - Καλοκαίρι 2015), ξεκινάω μόνος μου δυο δράσεις στη Θεσσαλονίκη για την μνήμη του Ολοκαυτώματος και των δολοφονημένων Εβραίων συμπολιτών μου... Και θα το κάνω στον τομέα που (κάπως) γνωρίζω και (κάπως) το μπορώ: στο θέατρο, με δύο παραστάσεις έργων μου (που θα είναι και οι πρώτες θεατρικές δουλειές μου που θα ανέβουν στην πόλη που γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω). Από τις 19 Νοεμβρίου μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου 2014 ανεβαίνει στο Θέατρο Αυλαία η παράσταση του ΜΕΝΓΚΕΛΕ (που ταυτόχρονα θα παίζεται και για δεύτερη χρονιά στην Αθήνα). Και από τις 4 Μαρτίου 2015 ανεβαίνει στο Θέατρο Black Box της Θεσσαλονίκης, σε πρώτη παράσταση, το έργο μου ZYKLON Ή ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ.

Ο ΜΕΝΓΚΕΛΕ είναι το έργο μου που ανέβηκε πέρσι στην Αθήνα στο Θέατρο Faust, σε σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου, με πρωταγωνιστές τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο και την Μυρτώ Αλικάκη. Η παράσταση θα συνεχιστεί και φέτος στην Αθήνα, θα παιχτεί στη Θεσσαλονίκη και, ενδεχομένως, και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

                                 Άδεια κουτιά  του ποντικοφάρμακου Zyclon B  -Μουσείο Άουσβιτς     (φωτ.Ν.Τ.)

Το ZYKLON Ή ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ είναι ανέκδοτο έργο - και ο τίτλος του παραπέμπει στο αέριο Zyklon B με το οποίο θανατώνονταν οι κρατούμενοι του Άουσβιτς. Είναι ένα έργο για την μνήμη του ολέθρου του Ολοκαυτώματος, για την ανυπόφορη Ιστορία που εισβάλλει στο ανυπεράσπιστο παρόν των ανθρώπων. Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος (ψυχή των ιστορικών για το θέατρο της Θεσσαλονίκης Νέων Μορφών) θα κάνει την σκηνοθεσία - κι ο Θωμάς Χαρέλας (διευθυντής του Αυλαία) θα κάνει την παραγωγή της παράστασης στον καινούριο χώρο που ξεκινάει στη Θεσσαλονίκη, το Black Box (στον παλιό κινηματογράφο Μετροπόλιταν).

Το ZYKLON προγραμματίζεται για να ξεκινήσει στις 4 Μαρτίου 2015 - και, σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα κατεβεί στην Αθήνα μετά το Πάσχα. Αν όλα πάνε καλά, η παράσταση της Κυριακής, 15 Μαρτίου, θα γίνει ανοιχτή - σαν μια ελάχιστη μάζωξη για την μνήμη των 2800 μαρτύρων που ανέβηκαν στο πρώτο τρένο, 72 χρόνια μετά...

Αυτά από εμένα κι από όλους τους συντελεστές των παραστάσεων, με τις λίγες, ελάχιστες δυνάμεις μας. Για την μνήμη μιας πολιορκημένης πόλης...

Για την ιερή μνήμη των συμπολιτών μας που φύγανε..."

                                                     το trailer από την παράσταση στην Αθήνα στο Θέατρο FAUST