Παπάρα…

 

 

 

Γενέθλιον Γιάννη Πατίλη*

Δι’ ευχών

 

Βρήκα χτες από το  metabook,  σε τιμή απίστευτα χαμηλή, ένα ωραίο και χορταστικό (662σέλιδο γαρ) βιβλίο: Το εξαντλημένο από καιρό έργο του Γιάννη Παπακώστα  «Ο Φώτης Φωτιάδης και το Αδερφάτο της Εθνικής Γλώσσας-Η Αλληλογραφία»-έκδοση του ΕΛΙΑ του 1983.

Μπερδεύοντας οι νεοέλληνες, κατά το σύνηθες, τ'αυγά με τα καλάθια,  συνδέουμε συχνά τη λέξη παπάρα με το παπάρι. Λέμε την έφαγα την παπάρα,  ή άντε από δω βρε παπάρα, τι παπαριές λες ή κοίτα ο παπάρας, στα παπάρια μου κλπ. Και βέβαια δεν ξεχνώ πως το δικό μας πρωινό στο χωριό δεν ήταν άλλο από  πουπάρα (με ψωμί ζυμωτό  ή από το φούρνο. Με ζάχαρη και γάλα και κάποτε με επιπλέον προσθήκη βουτύρου ή … μαργαρίνης!). Το ίδιο γινόταν και με τον τραχανά, τη φασολάδα ή τη σούπα.

Την έπαθα σήμερα διαβάζοντας, ανάμεσα σε πλήθος επιστολών δημοτικιστών προς στον γιατρό και σπουδαίο άνθρωπο Φώτη Φωτιάδη στην Κωνσταντινούπολη, μια επιστολή της Πηνελόπης Δέλτα  από τη Φρανκφούρτη το Γενάρη του 1910. Αρχίζει ως εξής:

 

Πηνελόπη Δέλτα, Frankfurt
Φώτης Φωτιάδης, ΚΠολη
6 Liebigstrasse

Φίλε Κύριε Φωτιάδη,
3-16/1/10

Τήν παπάρα γιά τά γλωσσικά μου ἐγκλήματα, την περίμενα· ζάρωσα τούς ὤμους μου, τήν ἅρπαξα ὅλην, καί τώρα θέλω νά ἀπολογηθώ. Αλλωστε, οὔτε εἶνε ἡ πρώτη πού ἄκουσα ! Ο Κος Πάλλης μέ στόλισε ἤδη […]

 

Silence (Σιλάνς)! Πιπέρι στο στόμα Πηνελόπη! Κόντεψα να φωνάξω κρυφογελώντας ο δυστυχής… Ανατρέχοντας στα λεξικά όμως είδα:

παπάρα η [papára]από το ιταλ. pappara: (οικ.) 1. κομμάτια ψωμιού βουτηγμένα σε νερό, σε γάλα, σε σούπα κτλ.: Tο παιδί έφαγε την ~ του. M΄ αρέσει τη σούπα μου να την κάνω ~. ΦΡ τρώω ~, υφίσταμαι έντονη παρατήρηση, επίπληξη, κατσάδιασμα. 2. (μτφ.) (συνήθ. πληθ.) ανόητα, επιπόλαια, υπερβολικά λόγια: Aυτά που λες είναι παπάρες.  

(Και βέβαια το παπάρι, τα παπάρια κλπ. ουδεμία σχέση έχουσιν με τα ανωτέρω).

Άρα την επίπληξη περίμενε η έρμη η συγγραφεύς από τους «δημοτικιστάδες» που δεν σχωρνούσαν μιξογλωσσίες, τουτέστιν παντρέματα Καθαρεύουσας και Δημοτικής, στους διάλογους των παιδιών όπως εκείνη τους μετέφερε στα πρώτα βιβλία της…

 

Χρόνια πολλά Γιάννη!

 

*ποιητή, κριτικογράφου, ερευνητή, αναγνώστη - συλλέκτη λογοτεχνικών περιοδικών, εκδότη και, σεμνύνομαι να το αναφέρω, φίλου.