Ἴωνος Δραγούμη: Τό παράπονο τοῦ πεθαμένου
Στή γῆ εἶμαι καί μέ τρώει τό σκουλήκι. Ποιός μέ θυμᾶται; Μνημόσυνα μοῦ κάνουν στίς σαράντα μέρες κι ἔπειτα γιά τό χρόνο, κι ἔπειτα γιά δυό τρία χρόνια ἀκόμη, στόν τάφο μου, πού μοῦ ῥίχνουν λουλούδια. Ἀριά καί πού κανένας φίλος ἤ συγγενής ἤ φίλη μου ῥίχνουν ἀπό κανένα λουλούδι στο μνῆμα, ἤ νοερῶς, — σύντομα στιγμιαῖα μνημόσυνα. Κανείς δεν ἦρθε μαζί μου στό χῶμα. Αὐτοί εἶναι ζωντανοί ἀκόμα. Κυκλάμινο ἀποσκιερό φύτρωσε μιά μέρα φθινοπωρινή στό μνῆμα μου κοντά καί τό στόλισε, ἄθελά του κι αὐτό. Ὅσοι ἔμειναν ζωντανοί τούς παίρνει ἡ ζωή καί τούς στριφογυρίζει στόν τρελλό της χορό καί γρήγορα, πολύ γρήγορα γιάτρεψε την πληγή τους γιά τό θάνατό μου.
Κι όμως… Σήμερα (ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ «μετά»…), καθόλου δεν ήταν έτσι αγαπητέ μου Ίων! «Η στήλη σου» εκεί
κάτω, στο Χίλτον πλημμύρισε από λουλούδια. Έτσι μου μήνυσε τηλεφωνικά, περιχαρής και
συγκινημένος, ο ανεψιός σου Μάρκος Δραγούμης ο γιός του Φίλιππου («ο γηραιότερος
εν ζωή στενός σου συγγενής» όπως του αρέσει να λέει). Και στη Θεσσαλονίκη:
Η σεμνή τελετή της αποκατάστασης μιας χρονίζουσας ατιμίας, μνημόσυνο μέγα στη
μνήμη σου.
Αξίζουν τιμές
και συγχαρητήρια στο Δήμο Θεσσαλονίκης που ολοκλήρωσε τις εργασίες υποδειγματικά
και με διακριτικότητα διοργάνωσε τα σχετικά, και αξίζουν μπράβο οι λιγοστοί συγκεντρωθέντες
που σεβαστικά στάθηκαν, και μπράβο περισσότερα ο Δήμαρχος κ. Κωνσταντίνος Ζέρβας που χωρίς
πολιτικαντισμούς, φανφάρες και κουφιοσύνες (από τις οποίες δόξα τω Θεώ έχουμε χορτάσει όλα τα
χρόνια) μίλησε σύντομα και συγκροτημένα «περί του
προσώπου σου»...
Μετά την μονόλεπτη καθιερωμένη σιγή, ο
Εθνικός Ύμνος που ακούστηκε διακριτικά, χαμηλόφωνα, γλυκά, έκανε όλους να συνοδέψουν
σαν ρίγημα την Μαντζαρική μελωδία. Κι είχα
την αίσθηση πως άκουγα σε παραλλαγή (variation), που λες κι ανέβαινε από την μεριά
της θάλασσας μαζί με πρωϊνό φως, το χορωδιακό Va Pensiero, Oh mia Patria sì
bella e perduta από τον Nabucco του Βέρντι...
*Οι ημερομηνίες σύμφωνα με το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό
ημερολόγιο (το οποίο στην Ελλάδα υιοθετήθηκε και ισχύει από το το 1923).
