Πάρος ΙΙ

Ο "ελληνόδοξος" ζωγράφος-χαράκτης- εικονογράφος-αγιογράφος-ποιητής-συγγραφέας- εκδότης Ράλλης Κοψίδης στο Δρυό της Πάρου και αλλού...

[...] Πολλοί που αγόρασαν ένα έργο μου ούτε καν υποψιάζονται, τι αίμα και δάκρυα κρέμασαν στον τοίχο...  

[...] Οι ζωγραφιές μου είναι μικρά ερημονήσια. Ο μέγας ήλιος σπίτια ρακένδυτα φλογίζει. Δυσοίωνα λόγια γράφουν σκοτεινές ταμπέλες. Άνθρωποι που έγιναν φώτα και φέγγουν, την αμίλητη θάλασσα φω­τίζουν. Οι ζωγραφιές μου είναι μικρά ερημονήσια. Όπου τα λόγια γίνονται κομμάτια. Μορφές αγαπητές συχνοδιαβαίνουν, τους φράχτες του καιρού, και με κυτάζουν. Και κάτι λεν που μόνο εγώ τ’ ακούω. Και μέσα από σπασμένους τσιμεντόλιθους, και μέσα από σκουπίδια βγαίνουνε τ’ αγκάθια. Και φωτοστέφανα αγκαθένια πλέκουν, για τα μακρυνά τ’ αθώρητα είδωλά μου.

ΡΑΛΛΗΣ ΚΟΨΙΔΗΣ

Αναζητήσαμε τα χνάρια του Ράλλη Κοψίδη (1929-2010) στην Πάρο.  Οδηγοί μας για να βρούμε το σπίτι του στο Δρυό  ή να συναντήσουμε -μερικά ...κτιστά [!] τις περισσότερες φορές- έργα του, στάθηκαν ο Χάρης Χαραλάμπους [ένας δημιουργικός και προικισμένος άνθρωπος που διατηρεί  το καλύτερο ίσως «μπακάλικο» στο νησί με μια σπάνια όσο και πλούσια παρακαταθήκη από ελληνικά ντελικατέσεν και κρασιά] και βέβαια ο λατρευτός Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλος με την αρχοντική σύζυγό του Νιόβη που μας άνοιξαν την πόρτα του σπιτιού τους και μας δέχτηκαν...

 Η οδός Ράλλη Κοψίδη, όπου και το σπίτι του ζωγράφου βρίσκεται, πορεύεται ανάμεσα σε σταροχώραφα στη άκρη του "αναπτυσσόμενου" οικισμού και οδηγεί σε απόκρημνη πλαγιά προς τη θάλασσα. Σπίτι "χθαμαλόν" και στο μέτρο του ανθρώπου. Σπίτι ριζωμένο στις ακρώρειες του οικισμού (όπως στις παρυφές  της ανθρώπινης κοινωνίας ο  Ράλλης Κοψίδης πορεύτηκε).

[...] Γύρω μου εγωπαθείς, απατεώνες, λεφτάδες, ψεύτες με δίκαιες σημαίες, φανατικοί, βλάκες, μεγαλομανείς, χυδαίοι, κακόψυχοι, κοιλιόδουλοι, άρπαγες, λύκοι. Οχυρωμένος κάθομαι πίσω απόνα μετερίζι. Γιατί είναι πόλεμος η ζωή κι είναι ντουφέκι η ζωγραφική. Απ’ όσα βάσα­να έχει ο ντουνιάς είχα και γω ένα μεγάλο μερ­τικό. Κι αυτό το μετερίζι με φύλαξε, αλλοιώς θα μ’ έτρωγαν οι λύκοι με τη γραβάτα της τελευταί­ας μόδας. Δυο βήματα από κει σταματούσαν. Δεν μπορούσαν άλλο να προχωρήσουν. Γιατί δεν φαντά­ζεσαι τι μεγάλη δύναμη είναι η ζωγραφική.


Ναι πράγματι, ο Ράλλης Κοψίδης έψαξε κάποτε με πάθος μέσα στα σκουπίδια εμμονικά αναζητώντας όσα οι  άνθρωποι πετούν ως άχρηστα αναδεικνύοντάς τα  σε λαμπερά, θαυμαστά και χρήσιμα: Γυαλιά, σπασμενες πορσελάνες, πλακάκια, πιάτα, παιχνίδια και άλλα αντικείμενα... Παιδεμένος άνθρωπος, φυσιολάτρης, κοσμογυριστής,  ιδιόρρυθμος, ασυμβίβαστος, πολυπράγμων, ευφυής, ποιητικός με τάλαντο εικαστικού τεχνίτη σπουδαίο άφησε το ίχνος του στον κόσμο. Τα σουρρεαλιστικά στοιχεία στη τέχνη του ανασταίνουν, χαρίζουν φτερά και ζωηρά χρώματα, προσφέρουν αειφορία σε όσα θανάτωσε ο "πολιτισμός" και η "πρόοδος". 

Στο τέλος οι ζωγραφιές, τα λόγια και τα γραφτά του Ράλλη Κοψίδη θαρρώ πως έγιναν σπασμένες πέτρες και βότσαλα, κεραμικά και λαξευμένα μάρμαρα για να στηρίξουν λιθοδομές ή εμβολιζόμενα καταλλήλως να κοσμήσουν καίρια τους τοίχους ταπεινών κατασκευών... Ενσωματώθηκαν στα λογής κτίσματα συχνά με τρόπο  περιπαιχτικά προκλητικό, αγέρωχο, καταγγελτικό, υπερασπιστικό μιας άλλη "μνήμης". Σαν πυρετός εξέγερσης και αντίστασης στον δυνατό άνεμο που μέλλεται να τα σαρώσει κάποτε όλα...

 

«Το μυθιστόρημα του Νίκου Γ. Πεντζίκη "Ανδρέας Δημακούδης" που κυκλοφόρησε το 1934 έχει ως υπότιτλο (ή και δεύτερο τίτλο) τη φράση "ένας νέος μονάχος" - ή μοναχός; Έτσι έβλεπα στην καθημερινή του ζωή τον Ράλλη Κοψίδη. Απόμακρο μέσα στην τύρβη της ζωής, ποιητή του ελάχιστου, λάτρη του απέριττου, υμνωδό του ταπεινού. Έτσι στα γραπτά του (και έχει γράψει πολλά), έτσι και στη ζωγραφική του. Ακούραστος περιπατητής, λιτότατος (πενιχρός την περιβολήν) πραγματοποίησε με τη γυναίκα του Μαρία που του παραστάθηκε ηρωικά και στα στερνά του χρόνια περίλαμπρες εκδρομές σε απρόσιτα μοναστήρια, σε αρχαίες λίμνες, σε προϊστορικούς οικισμούς, μαζεύοντας σπασμένα γυαλιά, πέτρες, βότσαλα, κεραμικά - που θα μεταμορφώνονταν στη συνέχεια στους πίνακές του με τα βουνά της Λήμνου (τα κάστρα, τα ακτινοβόλα γυναικεία πρόσωπα, που τα παράστεκαν από μακριά, παλιές σπασμένες παιδικές κούκλες) ή στα εκλεκτικά ψηφιδωτά με τα όποια κοσμούσε την αυλή του σπιτιού του στην Πάρο».

                                                                Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλος

Ράλλη Κοψίδη Η Κυμοθόη [στο σπίτι του Ηλία & της Νιόβης στην Πάρο]

 

"Ζωγραφίζω και εγώ λοιπόν πάντοτε τις αρχαίες ακτές μας. Τεράστια λουλούδια, ίσως μια άνθιση ελπίδας, βγαίνουν από μακρινά ακρωτήρια. Ένας άνθρωπος εκεί στο βάθος στέκεται και αγναντεύει. Πάλι εγώ είμαι αυτός ο άνθρωπος. Εγώ είμαι  τα λουλούδια, εγώ είμαι το ακρωτήριο, εγώ είμαι το σμήνος τα θαλασσοπούλια που υπερίπτανται" […] 

                                                                        ΡΑΛΛΗΣ ΚΟΨΙΔΗΣ 

Ρ. Κοψίδη Σινασός [στο γραφείο του Η.Χ.Π.]

[...] Τώρα που ήρθε η στιγμή να ζωγραφίσω πια τον εαυτό μου, εγκαταλείποντας τα ξένα και τα λογικά, ξαναγυρίζω στις γρηές τις μαυρομαντηλούσες. Στα παιδικά βεράνια μου ξαναγυρίζω. Στα κάστρα, στα χαλάσματα στ’ αγκάθια. “Έλα”, μου λένε, “να μας εικονίσεις. Κι αν έφυγες εκεί που τρέχουν οι άλλοι, εμείς στιγμή δεν φύγαμε από κον­τά σου.” “Έκανες λάθος. Οι ξένες διδαχές δεν σου ταιργιάζουν.” Έτσι, με όση λαχτάρα πήγα στη βυζαντινή ζωγραφική, μ’ άλλη τόση έφυγα από κοντά της. Το ίδιο κι απ’ τις φτηνές σειρήνες του “Λαϊκι­σμού”. Πρέπει να πω και τώρα που κάνω κάτι σαν απολογία, πως η Ελλάδα είναι πάντα για μένα το στημόνι. Όχι γιατί “πρέπει”. Συχαίνομαι πια τα πάσης φύσεως “πρέπει”. Που τα λένε συνήθως, συ­νετοί γέροι, με λόγια ευλαβή, νουνεχή και γεμάτη “σωφροσύνην”. Τα παληά μισοσβυσμένα είδωλα μου έρχονται τώρα. Σα νάμαι φωτογράφος, και μου λένε: “Βγάλε μας μια φωτογραφία για ‘ενθύμιον’”.

Λεπτομέρεια απο το τοίχο του σπιτιού του Ρ.Κ. στο Δρυό

Λεπτομέρεια σε τοίχο του σπιτιού του Ηλία και της Νιόβης.

Λεπτομέρεια σε τοίχο του σπιτιού του Ηλία και της Νιόβης.

Λεπτομέρεια απο το τοίχο του σπιτιού του Ρ.Κ. στο Δρυό

Χρήσιμοι σύνδεσμοι 
[απ' όπου και τα αποσπάσματα από τα κείμενα του Ράλλη Κοψίδη που παρατίθενται.Τη φροντίδα των "σελίδων" έχει η κόρη του ζωγράφου Σοφία]: Ραλλης Κοψιδης facebook  &  ΡΑΛΛΗΣ ΚΟΨΙΔΗΣ