Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2020

Μια "κολιαντίνα"!

 


Κόλιαντα μπάμπoυ κόλιαντα, κ’ ιμένα κουλιαντίνα

Κι αν δε μι δίνεις κόλιαντα δώσι μι του κουρίτσι σου.

Να του φιλώ, να του τσιμπώ, να μι ζισταίν’ τα βράδυα.

Κάλαντα Χριστουγέννων (κόλιαντα) Βογατσικού

 

Μπορεί να θυμίζει το δίσκο της Φαιστού… Αλλά δεν είναι παρά ένα Χριστόψωμο. Μια «κουλιαντίνα» στο Βογατσικό του παρελθόντος… Κάθε νοικοκυρά ζύμωνε για τις μέρες των Χριστουγέννων κάμποσα τέτοια μικρά ψωμιά και τα δώριζε, πολύ επιλεκτικά, σε παιδιά φίλων ή συγγενών που τραγουδούσαν στο σπιτικό της τα κάλαντα (κόλιαντα) των Χριστουγέννων. Αντίθετα με τα Χριστόψωμα που εξακολουθούν να φτιάχνονται σε πλείστες όσες περιοχές της χώρας με περίτεχνους  ποικιλμούς από… ζυμωτή ύλη, οι δικές μας «κουλιαντίνις» ήταν μάλλον κανονικά ψωμιά που μπορεί να είχαν απάνω για διακόσμηση το πολύ κάποιον σταυρό ή κάποια προσομοίωση άνθους με λίγα ξεφλουδισμένα αμύγδαλα ή φουντούκια ζουπηγμένα στην επιφάνειά τους.

    Σας ετοίμασα αντί για ευχετήρια κάρτα μια δικιά μου κο(υ)λιαντίνα φέτος. Λέξεις-ορνιθοσκαλίσματα που συνθέτουν μυρωδιές, γεύσεις, ήχους εικόνες, χρώματα των εορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς στο (παλιό) Βογατσικό. Τα μοναχικά έρημα πουλιά του χειμώνα, οι σκληρές καιρικές συνθήκες, λιχουδιές, φαγητά, εδέσματα,  ήθη και έθιμα κ.α. Κι από κοντά  η τύχη του γουρουνιού (κάπου θα βρείτε γραμμένο «Το άδειο γουρνουκούμασου»… Σχεδόν από μόνο του ένα ολόκληρο διήγημα). Η δίχως συναίνεση και δραματικά βίαιη  «χορηγία» του ζώου αυτού που με το θάνατό του ανοίγει δρόμο στη χαρά της ζωής και στην ένωση των ανθρώπων…

    Θα συναντήσετε και μια φράση αντιπροσωπευτική του σκώμματος της περιοχής λίαν ξεκαρδιστική. Ευτράπελη, ευφυέστατη, απολύτως διονυσιακή—του γλεντιού. (Την έγραψε φυσικά ένας… καλικάντζαρος!)

    Σας την προδίδω ευχαρίστως για να μη σας παιδεύω αφήνοντάς σας να την ανακαλύψετε:

«Ου κ’φός κι ου κλανιάρ’ς

παένουν ουπίσ’ απ’ του νταούλ’»

 

Και του χρόνου. («Αλλιώς» βέβαια…)

 


 

 


 

22 σχόλια:

  1. Τι όμορφο δώρο! Καλά Χριστούγεννα Νώντα και υγεία - υγεία - υγεία τα χρόνια που έρχονται!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Υγεία!
    Να αποκτήσουν οι λέξεις σημασία.
    Να βρουν δικαίωση Νίκο
    φιλώ
    Ν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ωραίος ο ύστερος δίσκος της Φαιστού με τα κούλιαντα. Πιθανότατα η επινόηση επιβίωσε μέσα στις χιλιετίες. Η σχεδόν αταβιστική εμπειρία των γιορτών του χειμώνα είναι κοινός παρονομαστής μεταξύ μας. Προσπαθώ να σκεφτώ πώς θα είναι για τα παιδιά μας. Άραγε θα θυμούνται τη μυρουδιά του βραστού χοιρινού, της φουρνιστής γαλοπούλας, των μελομακάρονων; Όλη την ώρα πάνω στο καταραμένο κινητό τηλέφωνο ζούν (και ζούμε) δυό πραγματικότητες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα έπρεπε να τα έχουμε εθίσει σκληρότατα
      σε χοιρινό με λάχανο στην αρμιά, σαρμάδες ή γιαπράκια πάλι με λάχανο στην αρμιά, κούρκο με σκορδαλιά, τηγανιά, ζεστές τσιγαρίδες, ψητά γλυκάδια, λουκάνικα με πράσο, πίτες στη γάστρα κλπ κλπ Δεν θέλω να προσθέσω τα σχετικά γλυκά...
      Θα είχαν βέβαια θέμα με κάνα δυό κιλά παραπάνω στις γιορτές και ανεβασμένα λ ι π ί δ ι α αλλά καμία λ ύ π η ...
      Η μνήμη κραταιή θα θύμιζε κι τους φορείς-"εκτελεστές αυτών των" σπουδαίων φαγητών που δεν σερβίρονται στα ρεβεγιόν των μεγάλων ξενοδοχείων και των λαμπερών (glamorous-hamourous ) σπιτιών ...

      Διαγραφή
  4. Ευχαριστούμε για το ξεχωριστό κέρασμα Νώντα! Καλές Γιορτές!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Τα καλύτερα σε όλη σου την οικογένεια. Σε όλους μας γενικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλά Χριστούγεννα με
    περισσοτερη τυχη για όλους μας !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Υπέροχο!
    ΚΑΛΆ ΧΡΙΣΤΟΎΓΕΝΝΑ
    και του χρόνου στα σπίτια μας
    -πλήν άνευ φίμωτρου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Απίθανη η κολιαντίνα σου, Νώντα! Σωστό έργο τέχνης! Καλά Χριστούγεννα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Άμα συνεχίσει ο κορωνογιός""... με βλέπω του χρόνου να παρατώ αναγκαστικά την ιατρική και να πιάσω να ζυμώνω κουλιαντίνες με σκέδια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Νώντα, ευχαριστούμε ιδιαίτερα για την κολιαντίνα (όλα θέλω να τα δοκιμάσω!!!)
    Καλές γιορτές και του χρόνου αλλιώς!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία, εύχομαι Ποίηση, χαρές και υγεία... να αναπληρώσουν τα χαμένα μας φετινά Χριστούγεννα έως τα λυτρωτικά που θα ζήσουμε το 2021. Τους χαιρετισμούς και τις ευχές μου στον αξιοθαύμαστα ακάματο σύντροφό σου.

      Διαγραφή
  11. Χρόνια πολλά γιατρέ! Τα κόλιαντα έχουν την ιστορία τους σε όλη την Δυτική Μακεδονία αλλά τα Βογατσιώτικα είναι αρκετά τολμηρά. Με την απαίτηση που έχει για παράδοση της δεσποσύνης του σπιτιού δεν χρειάζεται τσόκο αλλά δίκαννο. Και πάλι χρόνια πολλά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο κοζανίτικος τσόκος στο Βογατσικό λέγεται "τζιουμπανίκα"...
      (από το τζιομπάνος που σημαίνει βοσκός, αγροίκος, άξεστος...) Η απαίτηση βέβαια "ή κόλιαντα ή την κόρη" πάντως περισσότερο σαν παράκληση ακούγεται... Ίσως και λίγο διονυσιακή, καλικαντζαρέικη "διμονοπείραξ'" (= δαιμονοπείραξη, που θα πει έργον του διαβόλου..)

      Διαγραφή
    2. Θερμώς αντεύχομαι!
      Πολλές ακόμα και Λεύτερες...

      Διαγραφή
  12. Επαμεινωντας, μένοντας, στα πάτρια, όχι εδάφη, που υφίστανται ενίοτε και κατολισθησεις, πλην, εμμενοντας, με το άσβεστο φως της εχουσης ένδον πυρ, καρδιάς του...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παράκληση να τηρούνται οι κανόνες της πολιτικής σχολίων που ισχύουν. Σχόλια με υβριστικό, προσβλητικό ή παρόμοιο περιεχόμενο δεν γίνονται αποδεκτά και επομένως θα διαγράφονται.