Η «Μασσαλιώτις», ο Σούμαν, ο Ρήγας Φερραίος κι ένας δάσκαλος...

 

Στην αρχή ακόμα της διδασκαλικής του σταδιοδρομίας, ένας καλός μου δάσκαλος, πάσχιζε  κατά το σωτήριον σχολικόν έτος 1970-71, να μας διδάξει με αληθινό μεράκι κάμποσα πατριωτικά τραγούδια. Ήταν κάπως βραχύσωμος αλλά θαρρείς έπαιρνε ύψος λες  και στεκόταν πάνω σε κάποιο αόρατο «πόδιον» όλη την ώρα του μαθήματος.  Γιορταζόταν η  επέτειος των 150 χρόνων από την επανάσταση του 1821 και έπρεπε να πλαισιωθούν ένα σωρό εκδηλώσεις.  Ανάμεσα στα  τραγούδια που μας μάθαινε συμπεριλαμβανόταν και  το «Χαίρε γλυκειά πατρίδα χώμα Ελληνικό…»  βασισμένο στη μελωδία της Ωδής στη Χαρά από την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν. Τότε, βέβαια, κανείς δεν μας είχε πει τίποτε για τη συγκεκριμένη σχέση. Το «ανακάλυψαν» —όσοι το ανακάλυψαν— αργότερα… Κάποια τραγούδια όμως είχαν αποφασίσει από μόνα τους, περιέργως πως, να μείνουν κλειδωμένα στο σκοτάδι…

Τις προάλλες καθόμουν ήσυχα και ωραία κι εργαζόμουν ενώ άκουγα ταυτόχρονα μουσική. Μια δυνατή συλλογή της Brilliant  στο  you tube με μεταγραφές σε τσέλο και πιάνο από τον  Ρόμπερτ Σούμαν δικών του έργων. Ξάφνου… Η… «Μασσαλιώτις»! Μπήκε ύπουλα στο αυτί μου. Στην αρχή σιγομουρμούρισα συνοδεύοντας το τσέλο. Κι ύστερα θυμήθηκα τα χρόνια μου στο σχολείο κι είδα τον κοντούλη νεοδιορισμένο δάσκαλό μου (πεθαμένο εδώ και μερικά χρόνια πια..) να υψώνεται ξανά πάνω στο αόρατο podium. Διαπίστωσα πως το κομμάτι που άκουγα αφορούσε μια μεταγραφή του  lieder: Die beiden Grenadiere, Op. 49, No 1 (έργο του (1840). Στην κατακλείδα όντως μεταπηδά στη Μασσαλιώτιδα ΕΔΩ [στο 37:25]

Kι έπιασε τότε ο νους μου να συσχετίζει αλλόκοτα ως προς το πόθεν άραγε μάς είχε προκύψει η «Μασσαλιώτις» με στίχους από το Η Ελλάς προς τα τέκνα της του Ρήγα Φερραίου:

 

Ω παιδιά μου,

ορφανά μου,

σκορπισμένα εδώ κι εκεί, διωγμένα,

υβρισμένα

απ’ τα έθνη πανοικί!

Ξυπνήστε, τέκνα, κι ήλθεν η ώρα,

ξυπνήστε όλα, τρέξατε τώρα

κι’ ήλθεν ο Δείπνος ο Μυστικός […]

 

ΤΟ ΑΚΟΥΤΕ ΕΔΩ [στο 14:38]

από τον αείμνηστο Δημ. Λάγιο  

 

Έκανα πικρές, και άδικες ομολογώ, σκέψεις. Μέχρι και στην κατοχή που έζησε η Βόρεια ιδίως Ελλάδα από το 1917 μέχρι το 1920 στα χέρια των Γάλλων του Σαράιγ πήγε ο νους μου… [«Περσινά ξινά σταφύλια» μα όχι και ξεχασμένα..]

Ώσπου ψάχνοντας λιγάκι έπεσα πάνω στην εργασία του Κώστα Καρδάμη «Μουσικοί απόηχοι της Γαλλικής Επανάστασης στα Επτάνησα»ΕΔΩ 

[…] Στις αρχές του 1798 έφτασε στην Κέρκυρα ό σύντροφος του φυλακισμένου Ρήγα, Χριστόφορος Περραιβός, όπου και επανεκτύπωσε τόν Θούριο και τον Πατριωτικό 'Ύμνο (στον «ήχο» της Καρμανιόλας) του Θεσσαλού πατριώτη, το σύνολο σχεδόν των αντιτύπων των οποίων θα κατέστρεφε για ευνόητους λόγους την άνοιξη του 1799 με την παράδοση της Κέρκυρας στον Ρώσο ναύαρχο Ushakov. Μεταξύ 1798 και 1803 ό Περραιβός συνέχισε την πατριωτική του δράση και με τη δημιουργία στιχουργημάτων, τα όποια πιθανότατα διέδιδε με τη χρήση συγκεκριμένων μελωδιών.

Την ίδια, κατά προσέγγιση, περίοδο είδαν το φως της δημοσιότητας τρεις επτανησιακές ελληνόγλωσσες εκδοχές της Μασσαλιώτιδος, μία από τον Ζακύνθιο Αντώνιο Μαρτελάο (ποιητή του όποιου τα επαναστατικά τραγούδια γνώρισαν ιδιαίτερη αποδοχή άπό το λαό του νησιού), μία από τον, επίσης Ζακύνθιο, Θωμά Δανιελάκη και μία από ανώνυμο στιχουργό [...]

Το ζήτημα λύθηκε και ησύχασα…