«Ύστερα πέθανα στο δρόμο της φυγής.»

 

KOSTAS LOUSTAS (1)*

 

 

2 Φεβρουαρίου του 1998. Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας. Ένα τέταρτο του αιώνος, μια γενιά σχεδόν πίσω… Εκεί έλαβε χώρα η Ποιητική βραδιά για τον Κωστάκη Λούστα, με τον ίδιο να απουσιάζει …

        Ο αξέχαστος Μίμης Σουλιώτης, ισχυρός δεσμός στη ζωή του Κώστα Λούστα που, δυστυχώς έφυγε νεότατος και νωρίτερα από εκείνον, αφήνοντας έργο διόλου ευκαταφρόνητο μαζί με φιλοπαίγμονες, ωστόσο δεόντως βαθείς και δονητικούς, στίχους σαν τους παρακάτω:

Είμαι ποιητής, ο περιπατών μ' εμένα

δεν θα περπατήσει στη Σκοτία,

μα στην Αχρίδα και τη Μολδαβία,

και θα σεργιανάει μαζί μου στο δάσος

χαϊδεύοντας τις γενικές φυλλωσιές,

ξεπερνώντας τα δέντρα,

 είχε πει στην εισαγωγή του χαιρετισμού του:

«Τι κρίμα που δεν έχουμε μαζί μας τον Λούστα. Κάθε λεπτό μαζί του ισοδυναμεί με πολιτιστική εκδήλωση πρώτης ποιότητας. Τι χάνουμε, που δεν τον έχουμε εδώ, για ν’ απευθύνει καμμιά από κείνες τις μνημειώδεις ερωτήσεις ή τις μνημειωδέστερες απαντήσεις, που πολλές έχουν κιόλας πολιτογραφηθεί και αποτελούν αναφαίρετο κομμάτι της κουλτούρας μας.

       Κι όχι μόνο· ο Λούστας είναι η ίδια η Φλώρινα, στην πιο ολάνθιστη και συνάμα πιο χιονισμένη ώρα της.

—Και γιατί να έρθει; Εδώ και χρόνια ο Λούστας απαύδησε με τους κατοίκους. Τον κούρασαν και τον απογοήτευσαν. Φυλάγει όμως μέσα του την άλλη Φλώρινα. Την κ α ν ο ν ι κ ή. Εκείνην που θα έπρεπε να είναι μα δεν μπόρεσε.

       Κρατάει λοιπόν τη Φλώρινά του άθικτη, «ανέπαφη με την άσφαλτο» των δικών μας προστριβών, και τη βάζει στις ζωγραφιές του, στη μουσική του, στην ποίησή του. Ο Λούστας τη Φλώρινα δεν την άφησε εδώ. Την πήρε μαζί του στη Θεσσαλονίκη. Φλώρινες,  εξάλλου υπάρχουν πολλές. Κυρίως όμως μία. Του Λούστα».

Είκοσι μέρες αργότερα ο Λούστας έστειλε στον «ανιψιό» (έτσι προσφωνούσε τον Σουλιώτη) το παρακάτω ποίημα που με τον τίτλο «Αμέτρητα» δημοσιεύτηκε στο τεύχος με αριθμό 30 στο λαμπρό περιοδικό Εταιρία που εξέδιδε η Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών της Φλώρινας, με συντάκτες τον Μίμη Σουλιώτη και τον Αντρέα Ανδρέου, όπου εξηγεί τους κρυφούς λόγους της απουσίας του. Τους φανερούς, ας υποθέσουμε πως, τους είχε αποκαλύψει σε σύντομη επιστολή του που διαβάστηκε εκείνο κιόλας το βράδυ  της εκδήλωσης: «Σας ευχαριστώ και πάλι, γνωρίζοντας τι έχετε κρυμμένο για τον Κωστάκη στην ωραία σας καρδιά, αλλά όχι  κ α ι  ποιητής εγώ… πάει πολύ…». Yπέγραφε με το: «Πάντα δικός σας, ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΛΟΥΣTAΣ (κατά κόσμον δήθεν ζωγράφος…)». 

Το οποίον προφανώς σήμαινε: «Και μη διανοηθείτε να με καλέσετε ούτε και ως ζωγράφο, γιατί και πάλι δεν θα έλθω αφού σας τό 'χω πει πως …δεν είμαι!»

     Ιδού το ποίημα:

Αμέτρητα χρόνια και κατά καιρούς

είχε κι από ένα μικρό σπιτάκι-ατελιέ

στις δυο μεριές του ποταμού

όπου το κρεββάτι της κακιάς ώρας

όπου τα πινέλα

η σόμπα και η καρέκλα

σπάγκους και καρφιά σφυράκια

πριόνι και τελάρα

λάμπα του πετρελαίου

κι ένα σαπούνι στην αυλή

πλάι στη βρύση με τις μαργαρίτες

που το τσιμπούσαν τ’ αγριοπούλια συνεχώς

και μου άφηναν λίγο

ίσα για να πλυθώ, μια ή δυο φορές το πολύ.

Δεν ξέρω τι έγινε

δεν ξέρω πως τ’ άφησα όλα και έφυγα

δεν λέω πως μ΄ έδιωξε κανείς μα ξέρω καλά

δεν ήθελα ποτέ να φύγω

αφού ζωγράφιζα στην εξώπορτα

κοιτώντας κατά πάνω

και κατά κάτω ώσπου

εχάθη το πάνω και το κάτω

ξαφνικά

κι έγινα άνω-κάτω.

Tραβώντας τα μαλλιά μου

και ξεριζώνοντας την καρδιά

την άφησα στο κράσπεδο

να σαπίσει ως τον ερχόμενο χειμώνα

φεύγοντας την ίδια μέρα

και ρίχνοντας πέτρα πίσω μου.

Ύστερα πέθανα στο δρόμο της φυγής.

 

 

*Τα κείμενα που θα δημοσιεύονται με την ένδειξη  KOSTAS LOUSTAS αποτελούν ολόκληρη την ομιλία που είχα ετοιμάσει σχετικά με τη «βιογραφία-γενεαλογία της σχέσης μου» με τον ζωγράφο, ποιητή, μουσικό Κώστα Λούστα στο διάστημα μιας εικοσιπενταετίας μέχρι το θάνατό του. Τελικά μέρος μόνον του κειμένου αυτού διαβάστηκε στην ποιητική-μουσική βραδιά που διοργάνωσε  το «Ίδρυμα Υδρία» της Θεσσαλονίκης, το βράδυ της 2 Φεβρουαρίου του 2023, στη μνήμη του και στην οποία είχα ορισθεί ως «κεντρικός ομιλητής».