Τι απομένει όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι;

 

Η καλή τους μνήμη. Τα αγαθά έργα τους. Αλλά και τ’ άσχημα και τα στραβά τους κάποτε. Η αγάπη που έσπειραν. Το πάθος τους για όσα πράγματα όρισαν και τη ζωή τους εν τέλει. Ίσως τα βιβλία τους… Ναι, αυτό το τελευταίο ίσως κάποιους μας αφορά. Δεν είναι παρά απελπισία μεγαλειώδης όμως αυτά δίνουν μιάν (απατηλή)  αίσθηση αιωνιότητας…

Μαθαίνοντας σήμερα το θάνατο του, συνταξιούχου εδώ και λίγα χρόνια, πλην όμως μηδέποτε παραιτηθέντος από την μόνιμη δημιουργικότητα, καθηγητή της αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ., με αντικείμενο την ιστορία της Αρχιτεκτονικής, Πάνου Τσολάκη (1946-2021) πήγε ο νους μου στο Γιώργο Γκολομπία και στον Χρυσόστομο Τζημάκα. Συγκοινωνούντα δοχεία φιλότητας, συνεργασίας… Αρμοί γεροί της ζωής μας. Εκείθεν κι η γνωριμία μας.

Κοιτάζω τα βιβλία του που μου χάρισε. Ένας θησαυρός για την αγαπημένη του πόλη της Καστοριάς και όχι μόνο (στο βιβλίο του «Καστοριά, Τόπος και ιστορία», σελίδες αφιερωμένες  στην ευρύτερη περιοχή «Δυο παλιά σχολικά κτίρια του Άργους Ορεστικού», «Η αρχιτεκτονική του Βογατσικού», «Τα πλίνθινα σπίτια των Κορεστείων»). Τα περισσότερα από τα βιβλία του, καλαίσθητες  μονογραφίες φτιαγμένες με μεράκι συχνά τυπωμένες «ιδίοις αναλώμασιν» [των αληθινών δημιουργών η επιμονή πληρώνεται ακριβά …από τους ίδιους εν Ελλάδι]: «Ο προσφυγικός συνοικισμός της Καστοριάς», το εξαιρετικό «Δυτικομακεδόνες γουναράδες στη Λειψία», «Η Εβραϊκή συνοικία της Καστοριάς». Και βέβαια  το εμβληματικό του έργο «Η αρχιτεκτονική της Καστοριάς», (επίκεντρο 2009) και το «Οθωμανικά διοικητήρια στην Ελλάδα 1830-2008». Στέκομαι και στο συγκλονιστικό τεκμήριο «Σελίδες μνήμης από το ημερολόγιο του πατέρα μου». Εννοείται πως έχει τυπώσει κι άλλα (ή βάση της βιβλιονέτ παραμένει ενημερωμένη για δυο μονάχα τίτλους…)..

Χαμηλόφωνος άνθρωπος, βαθύς, στοχαστικός. Σιωπηλός εργάτης της μνήμης του τόπου, των ανθρώπινων έργων, αδιάψευστος  μάρτυρας και των καταστροφών τους από το χρόνο (και τους ίδιους τους ανθρώπους πάλι…)

Λοιπόν θλίβου και οδύρου Καστοριά, καθημαγμένη πολιτεία. Χάθηκε ένα γερό μαδέρι στο οικοδόμημα της μνήμης της αλλοτινής σου δόξας. Να στοχάζεσαι γι’ αυτόν και να μην ξεχνάς την προσφορά του.

Αντίο Πάνο!

 

 

 

Κι ένας άλλος Δημήτρης …

 

...που θα του ευχόμουν όμως «Χρόνια Πολλά»!

 

Όσοι παλεύουν με τα μελάνια, τα χαρτιά και τα κοντύλια ξέρουν τον καημό. Όπως και την  πενιχρή  και συχνά την πικρή ανταμοιβή. Ο δικός του αγώνας με το Οροπέδιο ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2006 και …κοντοστάθηκε  το καλοκαίρι του 2021. Τεύχη από το 1 μέχρι το 24 (κάποια με διπλή αρίθμηση). Χορταστικά, καλοφτιαγμένα, αγωνιωδώς πληθωρικά, συχνά ογκώδη. Παρέλαση ανθρώπων με θητεία στα γράμματα. Αφιερώματα ευλαβικά… Λέω «κοντοστάθηκε» γιατί πιστεύω πως στο «τέλος» αυτών των προσπαθειών πάντα το φυτιλάκι τρεμοπαίζει και στα σκότη ακόμα και πάντα με κατάλληλες συνθήκες φωτίζονται ξανά τα εικονίσματα… Με τον ίδιο ή με άλλον παρόμοιο τρόπο. Όμως με την ίδια δόξα (και την απαραίτητη λόξα). 

      Λυπήθηκα τις προάλλες σαν αντίκρισα τη «ντάνα» [προς επιστροφήν] σε βιβλιοπωλείο διανομής στη Θεσσαλονίκη… Ένιωσα σαν να στέκεται συντριμμένος ̶ μα όρθιος ̶ ό ίδιος ο φίλος στην υψωμένη στήλη  των σιωπηλών περιοδικών. Σιγομουρμούρισα σαν ερώτηση και διαπίστωση μαζί.. «Απούλητα…» Και αμέσως ενδομύχως υπέβαλα την ̶ σχεδόν βεβαιότητα και πίστη ̶  «Πάντως όχι προς πολτοποίηση!»

 

Διότι, ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, από τη Νεμούτα της Ηλείας κάτοικος Αθηνών, ποιητής, συγγραφέας, φιλόλογος και εκδότης είναι «Γιάννης κερνάει Γιάννης πίνει» και τον κόπο του δεν τον χαραμίζει… Και πάντα κάτι θάχει να κάνει. Όπου νάναι μετά το κρατικό βραβείο διηγήματος με τον «Αστρίτη» του (το Οροπέδιο είχε λάβει εξ ημισείας «διάκριση») ετοιμάζει συλλογή καινούργια από τον Καστανιώτη. Κι αφήνω που η φρέσκια έκδοση με τις «αυτοβιογραφικές σημειώσεις» του Μπούνιν (Οροπέδιο, 2021) σχίζει χασέδες (και σπεύσατε οι διψώντες και πεινώντες την δικαιοσύνην!) 

    Μόνο που θλίβομαι γιατί ενώ τους ανθρώπους που κάνουν περιοδικά, για να φέγγουν την κακοτράχαλη και κρημνώδη οδοιπορία μας, οι «θεσμοί»(κράτος, δήμαρχοι και «οι νομάρχαι») θάπρεπε να τους στήνουν ανδριάντες και να τους ψέλνουν πολυχρόνια στις εκκλησιές, εν τούτοις τους αγνοούν και τους αφήνουν να τους γίνεται κάθε έκδοση βραχνάς, η ύπαρξη των περιοδικών τους περιπέτεια (όχι δίχως τέλος… διότι κάποτε έρχεται κι αυτό μοιραία), τους αγνοούν ολότελα κι εμάς μας αφήνουν να γκρεμοτσακιζόμαστε στις λογής κακοτοπιές και τις κακοτεχνίες των καιρών…

Και εις έτη πολλά λοιπόν φίλε. Οὐκ ἔσται τέλος.