«Άσπρο τριαντάφυλλο φορώ…»

Το παρακάτω κείμενο το αναρτώ ερυθριών… Δεν θα το δημοσίευα ποτέ (όσοι με ξέρουν καλά έχουν δει πόσο αμήχανος νιώθω μπροστά σε επαίνους και πως στις κολακείες φεύγω μακριά σαν κυνηγημένος). Αλλά εδώ δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Ο εκλεκτός φίλος Θωμάς Στεργιόπουλος (διηγηματογράφος, ποιητής, ερευνητής της λαογραφίας, αχόρταγος αναγνώστης και φυσικά γιατρός μαχόμενος) μου ζήτησε να το αναρτήσω στο blog  μου. Υπάκουσα… Τον ευχαριστώ εκ βάθους.

 

 Αντίδωρο φιλίας στο Νώντα Τσίγκα

 

Βογατσικό. Εξώπορτα με διακόσια καρφιά (φωτ. Ν.Τ.)

  

Στο Βογατσικό, πατρίδα του Ίωνα Δραγούμη δεν ήμουν ποτέ. Κι όμως γνωρίζω τόσα για την ιστορία, τον πολιτισμό, τα τραγούδια, τις ομορφιές του. Κι όλα αυτά, χάρη στο συνάδελφο και συγγραφέα Νώντα Τσίγκα.

Στο βιβλίο του «Ου απάν’ κι ου κάτ’ ου κόσμους» που σώζει την αύρα και το χρώμα της ντοπολαλιάς του Βογατσικού κι όχι μόνο. Πρόκειται για εκδοτικό κόσμημα. Όσο περνούν τα χρόνια, η αξία του θα μεγαλώνει, όπως με τους χαμένους θησαυρούς που τους αναζητάμε και τους νοσταλγούμε. Χάρη στα βιβλία του «Μαύρο χιόνι», «Εποχιακός διανομέας», «Μαθήματα πατριδογνωσίας». Στο CD με τα τραγούδια του Βογατσικού, που με αγάπη επιμελήθηκε ο Νώντας και φέρνει τον τίτλο «Άσπρο τριαντάφυλλο φορώ».

Κι όχι μόνο στα βιβλία του, αλλά και στα προσωπικά του μπλογκ «Χαρτοκόπτης» και «εν Βογατσικώ», όπου κοινωνεί τις σκέψεις, τα αισθήματά του. Ανεβάζει και μοιράζεται με φίλους, συμπατριώτες και γνωστούς, παλιές φωτογραφίες, τοπία της γενέτειρας, παλιά αρχοντικά της Μακεδονίας, παροιμίες, ιστορίες, αφηγήματα, κρίσεις για βιβλία και συγγραφείς. Τα παράπονα και τους θυμούς του. Ο Νώντας είναι ένας πολυτάλαντος άνθρωπος. Ότι και να πιάσει στα χέρια του, μετατρέπεται σε αισθητική απόλαυση. Βινιέτες, παλιές γκραβούρες, κοσμήματα, ομορφαίνουν, κάνουν ευχάριστα ακόμα κι ένα γράμμα, ένα σημείωμα, μια Χριστουγεννιάτικη κάρτα του. Ότι και να μου στείλει ο Νώντας, όσο ασήμαντο κι αν είναι, με χαροποιεί, διότι βάζει μέσα του μεράκι. Εάν ζούσε στους αιώνες του Βυζαντίου, σίγουρα θα ήταν αντιγραφέας αρχαίων παπύρων και ερωτικών επιγραμμάτων.

    Χρόνια τώρα ανταλλάσσουμε βιβλία, σκέψεις, προβληματισμούς και ανησυχίες. Κάποτε του έστειλα μια συλλογή με ποιήματα που έγραψα κατά την παραμονή μου στη Χίο, ως αγροτικός ιατρός. Δεν πέρασαν λίγες μέρες κι έφτασε στα χέρια μου ένα δώρο. Ο Νώντας είχε φτιάξει ένα βιβλιαράκι κομψό, πάνω στα ποιήματά μου. Τα διακόσμησε με φωτογραφίες από τα ταξίδια του στο νησί της μαστίχας και των καραβιών. Ήταν η καλύτερη ανάγνωση του βιβλίου μου «Ενθύμιον Χίου».

Με το εικαστικό του βλέμμα και την αισθητική που τον διακατέχει, θα μπορούσε να είναι διακοσμητής βιβλίων, τότε που τα βιβλία δεν ήταν μόνο τυπωμένο χαρτί, αλλά και ερωτικά αντικείμενα.

Ανάμεσα στις αγάπες του η πιο μεγάλη είναι εκείνη για τον πνευματικό του δάσκαλο, τον τραγικό πεζογράφο και ιδεολόγο Ίωνα Δραγούμη. Ένα πρώτο δείγμα από τον έρωτα αυτό, μας έδωσε τελευταία παρουσιάζοντας μέρος απ’ τα ανέκδοτα ημερολόγιά του. Μέσα στο βιβλίο, υπάρχει ένα άλλο βιβλίο, ενσωματωμένο. Είναι τα σχόλια του Νώντα, που βοηθάν τον αναγνώστη, τον ξεναγούν στον ιστορικό και πνευματικό κόσμο του Δραγούμη. Χρόνια επίπονων αναζητήσεων, μόχθος που δεν μετριέται παρά μόνο με την αγάπη.

Έχω μείνει άναυδος με το εύρος, τη γνώση και τις λεπτομέρειες αυτού του υπομνηματισμού, όπου ο γιατρός Νώντας Τσίγκας, έβαλε κυριολεκτικά τα γυαλιά σε ιστορικούς και φιλολόγους.

Δεν ησυχάζει ποτέ. Πάντα με κάτι δημιουργικό καταπιάνεται. Τη μια μεταφράζει ιατρικά συγγράμματα κι άλλοτε ποιήματα από αγγλόφωνους δημιουργούς. Επιμελείται, φροντίζει να μη χαθούν, να βγουν στο φως άγνωστα ποιήματα και πεζογραφήματα ιατρών της Θεσσαλονίκης που αγαπούν τα γράμματα. Αρκετά απ’ αυτά έχουν πράγματι λογοτεχνική αξία. Με συγκινεί η χειρονομία αυτή και η αλληλεγγύη στη σκληρή εποχή της ατομικότητας που ζούμε. Κάθε που χάνομαι σε παλιές εφημερίδες, περιοδικό και ημερολόγια, δεν ξεχνώ το Βογατσικό.

Πριν από λίγες μέρες έπεσα πάνω σε ένα λαογραφικό κείμενο του Μακεδόνα συγγραφέα και λαογράφου Ιωάννη Μπίτα, δημοσιευμένο στο περιοδικό «Μακεδονικές ημέρες» τον Ιανουάριο του 1938, που αφορά τα έθιμα του γάμου στο Βογατσικό. Φέρνει τον τίτλο «Το τραγούδι του γάμου». Όντας σπάνιο κείμενο της δεκαετίας του ’30, σκέφτηκα να το προσφέρω ως αντίδωρο φιλίας στο Νώντα. Και έτσι βρήκα την αφορμή να γράψω κάτι για τον άνθρωπο και το δημιουργό. Από καιρό το σκεφτόμουν και το ανέβαλα. Λες και περίμενα κάποιο έναυσμα. Τα γραπτά έχουν την ώρα τους!

 Θωμάς Στεργιόπουλος

Αταλάντη—Φλεβάρης 2022

 

Υφαντό της  Ασπασίας Κανδύλη ("Τόνιας")-φωτ. Ν.Τ.)