Στρίφ’ τό μουστάκι τ’ κι τό καμιν ἀγγίστρ’ κι ἀπό πέρα φαίνετι γομάρ’ μέ καπίστρ’ ἤ Ἕστριψι τό μουστάκι τ’ κι τὄκαμιν ἀγγίστρ’ κι ἀπό μακρυά φαίνεται γομάρ’ μέ τό καπίστρ’. Οὔτως ἐκφραζόμεθα, ὅταν βλέπωμέν τινα φέροντα τόν μύστακα ἀγγιστροειδῶς περιεστραμμένον, ἐκφραζόμεθα δ’ οὔτω σκληρῶς, διότι ἔχομεν τήν γνώμην ὅτι οἱ τοιοῦτοι εἶναι ὑπερφίαλοι καί ἡπεροπευταί.*
Ο σπουδαιότερος καταγραφέας του βογατσιώτικου ιδιώματος, ο φιλόλογος Τριαντάφυλλος Γρέζος (Βογατσικό, 1859-Αρναία; 1918), που γράφει τα παραπάνω δεν προσπάθησε να μιμηθεί απολύτως την φωνητική εκφορά της …βογατσιωτικής. Καταθέτω εδώ και μια αντιπροσωπευτικότερη παράθεση των ίδιων στίχων με πολύ μικρές, εκ μέρους μου, αλλαγές:
Ἔστριψιν τού μ’στάκ’ τ’
κι τόκαμιν ἀγγίστρ’
κι ἀπού πέρα φαίνιτι
γουμάρ’ μί του καπίστρ’.
Ο ἡπεροπευτής ή ἡπέρωψ (από το ρήμα ἡπεροπεύω) είναι εκείνος που πλανεύει και ξεμυαλίζει τις γυναίκες. Κι ένας τέτοιος τύπος, στο Βογατσικό των αρχών του 20ου αιώνα ή νωρίτερα, οπωσδήποτε δεν θα περνούσε απαρατήρητος ή ασχολίαστος (Από τα όμματα των γυναικών και τα στόματα των ανδρών…). Πάντως oφείλω ν’ αναφέρω πως και ο ίδιος ο Γρέζος διέθετε παρόμοιον ...à la Dali ή Poirot μύστακα!
*Τριανταφύλλου Γρέζου, Συμβολή εἰς τό Μέγα ἱστορικόν λεξικόν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης. Τετράδιο β΄, σελ. 151, Αρχείο ΙΛΝΕ, της Ακαδημίας Αθηνών. Έρευνα-μεταγραφή: Νώντας Τσίγκας.
Όλο και κάτι μαθαίνω από τις αναρτήσεις σου Νώντα. Το τελευταίο είναι το «ηπεροπευτής»!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Γρέζος μας τα μαθαίνει...
ΔιαγραφήΑκόμα και ο Δραγούμης μαθήτευσε ένα βράδυ κοντά του το 1903... Αύγουστο μήνα ξαπλωμένος στο χώμα και ακουμπώντας το κεφάλι του σε μια πέτρα:
"Ἤμουν κουρασμένος τό βράδυ στοῦ Ζήση καί καθώς μιλοῦσε ὁ Γρέζος ἐγώ πλάγιασα στό χῶμα καί ἀκούμπησα τό κεφάλι μου σ’ ἕνα ψήλωμα. " [Αδημοσίευτα ημερολόγια]