"Ὁ μέσος Ἕλλην σαργός" και ο ροφός της μονής Εσφιγμένου...

 

Αν κάνουμε μια πρόχειρη δημοσκόπηση ρωτώντας «Τί σας λέει το όνομα Στέλιος Παπαθανασίου;» φοβούμαι πως θα λάβω αποκαρδιωτικά  αρνητικές ή αμήχανες απαντήσεις (ενώ δε θάπρεπε!)…

Αν και δεν επιτρέπεται να  κλείνεις σε δυο σειρές το έργο μιας ζωής ενός ανθρώπου θα τολμήσω να πω γι’ αυτόν πως μπορεί οι λαμπρές σπουδές του [Παιδαγωγική ΑΠΘ, Φιλοσοφική ΑΠΘ, Μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δυο διδακτορικοί τίτλοι στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης κλπ] να μην του έδωσαν μεν (ενώ θα έπρεπε!) κάποιον πανεπιστημιακό θώκο, όμως άφησαν να τον κερδίσει το πεδίο της γραφής και δη εκείνο όπου «έρως κινεί…

Στέκομαι στο έργο του για τον Παπαδιαμάντη  (η βαθιά εντρύφηση του στον Λούκατς, τον Ραμπελαί, τον Μπαχτίν κ.α. και οι ανάλογες εργασίες του ας μην αναφερθούν εδώ) και πιο πολύ στο —σχεδόν αγνοημένο του βιβλίο που χρειάζεται πάντως γερά κότσια για να το γράψει κανείς…— «Ἡ λογιοσύνη τοῦ πένητος καί ὁ δημοτικισμός τῶν βολεμένων»- εκδόσεις Δόμος, 2019. Ο Παπαθανασίου είναι ένας «καθεαυτού» γίγας (πλην όμως αγαθός λίαν)  με ιδιοσυγκρασιακά στοιχεία  την δυνατή και καθαρή φωνή μια ωραία άρθρωση και μέχρις συγκινήσεως στιβαρά ελληνικά  ενώ η  χαρίεσσα γραφή του πάλλεται από Πίστη, γνώση και καθαρό Διονυσιασμό. Δεν λέω περισσότερα. Διαπράττω ήδη ύβριν. Ο Στέλιος Παπαθανασίου είναι κι άλλα…

Τις προάλλες σχεδόν εγχειρίζοντάς μου (το ’δωσε σε φαρμακείο γνωστών μου αφού ήταν αδύνατη η προσέγγιση του στο ιατρείο…) «το πονημάτιον» (κατά την δική του έκφραση) που γέννησε ο εγκλεισμός της πανδημίας  κατάφερε να με ξαφνιάσει κυριολεκτικά … Στην ολιγοσέλιδη μελέτη (Τά περισσότερα εἰς κινδύνους θά τον φέρουν, Διδακτικά στον Καβάφη, Εκδόσεις Μυγδονία, 2021) να ’σου και ξεφυτρώνει το σπουδαίο Κεφάλαιο Ε΄ «Ο Πλούταρχος και ὁ Καβάφης στό Ἅγιον Ὄρος» όπως και το καταπληκτικό (οιονεί) επίμετρο «Το Ἅγιον Ὄρος καί ὁ ροφός ὑπάρχουν ἐν ταυτῷ». Εδώ λοιπόν έμαθα γιά το εξαιρετικό του τάλαντο και φυσικά τη σχετική θητεία του επί σαράντα συναπτά έτη στο… υποβρύχιο ψάρεμα «στη ζώνη των δέκα μέτρων» (όσοι έχουν πάει μέχρι τα 5-6 μπορούν να με  εννοήσουν). Εκεί υπάρχει το αμίμητο «Ὁ μέσος Ἕλλην σαργός εἶναι πανέξυπνος δέν κάθεται νά τή φάει. Κρύβεται!» και  φυσικά ο Πλούταρχος με το «Φεῦγε Μυθριδάτα» (τουτέστιν: όταν πάρεις αρκετά οψάρια…) όπως και το καβαφικόν «τά περισσότερα εἰς κινδύνους θά τόν φέρουν…» (φραγή στην απληστία του ψαροντουφεκά που ξεπερνάει τα όρια…).

Το επίμετρο αποτελεί ένα από τα συγκινητικότερα μνημόσυνα (εν προκειμένω προς στη μητέρα του συγγραφέα) που έχω ποτέ διαβάσει..

Και του βάθους (βύθους) και του ύψους ο Στέλιος Παπαθανασίου. Καλό καλοκαίρι του εύχομαι με τη Χρυσή του και του φίλους συνδαιτημόνες στο Νεοχώρι της Χαλκιδικής. Και πάντα τέτοια να μας χαρίζει.

Διότι, «δεν πουλάμε κύριοι. Χαρίζουμε!». Τι να τα λέμε τώρα…