Kariye Camii (πρώην «Kariye Müzesi»)

 

 

Μονή της Χώρας («Μουσείο Καριγιέ»), έτος 2000. Τέταρτο του αιώνος πια έχει παρέλθει. Δέος στην είσοδο για τα αποκαλυμμένα αριστουργήματα, για τον μικρό αλλά περίτεχνο και κομψό ναό. Τα έργα της αναστήλωσης των Αμερικανών συντηρητών θαυμαστά. Περιδεής μπήκα και με μαλακωμένη ψυχή βγήκα. Σαν να αποχαιρετούσα δια παντός φίλιον σώμα.  

Γιατί μέσα μου το είχα ξεγραμμένο το μικρό μοναστήρι, αφού σ’ άλλα χέρια πλέον τώρα. «Θα γίνει ότι είναι να γίνει», είπα, «όπως με όλα». Επικαλύψεις, επάλληλες αποθέσεις, βανδαλισμοί παντοειδείς,  καθαιρέσεις, αυθαιρεσίες, διαδοχή πολιτισμών, των περασμάτων τα αποτυπώματα στην χρονολογημένη και αχρονολόγητη  ιστορία του κόσμου… Ενός είδους δικαιοσύνη για τα ανθρώπινα.  Φρόντισα να προμηθευτώ, πολύ  αργότερα, ένα πανάκριβο βιβλίο τέχνης-λεύκωμα που οι Τούρκοι τύπωσαν, με λαμπρές φωτογραφίες της Μονής. Σπουδαία δουλειά. Το ανοίγω που και πού και το κοιτάζω δίχως πόνο.

Επομένως, η χτεσινή επίσημη ανακήρυξή του σε τζαμί, ως αναμενόμενη από καιρό, τακτοποιήθηκε εύκολα μέσα μου. Κατεπόθη ο θάνατος εἰς τέλος… 

Κι εσείς σαν τουρίστες αν κάποτε πάτε, κι αφού δεν θα μπορείτε ν' ανάψετε πια κερί, ψιθυρίζετε έστω το παρακάτω ποίημα, μνημονεύοντας τον κτίτορα του ναού.

 

 

Μονή της Χώρας - Καχριέ Τζαμί*

 

                                       τῆς Ἑλένης Γλύκατζη-Ἀρβελέρ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γι’ ἄφεση καὶ συγχώρεση σφαλμάτων καὶ ἁμαρτιῶν,

ἔκτισε ἐκκλησία στὴ γειτονιά τῶν παλατιῶν.

Κτήτορας ὁ Μεσάζων, Θεόδωρος ὁ Μετοχίτης,

κι ἔργο του, τὸ περίφημο τῆς Χώρας μοναστήρι.

 

Ἀκριβοπληρωμένος ἀσφαλῶς ὁ ψηφωτής τεχνίτης,

ἔκανε τὸν Μεσάζοντα μὲ τὴ στολή, γονατιστό,

ἔχοντας λίγο τὸ κεφάλι, γιὰ εὐλογία, γείρει,

πρόπλασμα τοῦ ναοῦ του νὰ δίνει στὸν Χριστό.

 

Ὥστε στὸν Παντοκράτορα ἀφιερωμένη ἡ μονή,

κι ἄσχετη ἡ λαϊκή της ὀνομασία ἡ τωρινή.

Κι ὅμως σωστά ἐδιάβαζαν κι ἔβλεπαν οἱ Βυζαντινοί.

Σ’ ὁλόχρυσο καὶ φωτεινό φόντο ψηφιδωτό,

ἐπάνω στὸ ὑπέρθυρο καὶ γύρω ἀπ’ τὸν Χριστό,

ἔλεγε ἡ ἐπιγραφή «Τῶν ζώντων χώρα ἐγώ εἰμί».

 

Βέβαια τότε ποὺ τὴν ἔγραφαν δὲν εἶχαν φανταστεῖ

ὅτι θα ’ρχόταν τόσο γρήγορα ἀντίξοη στιγμή,

ὅτι σὲ λίγο θὰ ἔφτανε ἡ μέρα καὶ ἡ ὥρα,

ποὺ θὰ γινότανε τζαμί τῶν Χριστιανῶν ἡ Χώρα...

 

Ἡ Παναγία ἡ Βλαχερνίτισσα παρηγοριά μας τώρα,

ἔγινε χώρα τοῦ Ἀχωρήτου μὲ τ’ ἄπειρά της δῶρα.

Καὶ σεῖς τουρίστες στὸ Καχριέ, τώρα ποὺ ἀλλάξαν οἱ καιροί,

νὰ μὴν ξεχᾶστε γιὰ τὸν Μετοχίτη ν’ ἀνάψετε κερί.

 

 

 

 

 

 

 

 

[Φωτογραφίες Ν.Τ., 2000]

 

*Από το βιβλίο της Το άγνωστο Βυζάντιο,  Εκδόσεις “Ερμής”