Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024

Ένας Κωνσταντινουπολίτης φεύγοντας

 

Θεραπειών (2)



                                            Πηγή: https://www.levantineheritage.com/therap.htm


Εἶμαι Κωνσταντινουπολίτης τὴν καταγωγήν, ἀλλά ἐγεννήθηκα στὴν Ἀλεξάνδρεια – σ’ ἕνα σπίτι τῆς ὁδοῦ Σερίφ· μικρός πολύ ἔφυγα, καὶ ἀρκετό μέρος τῆς παιδικῆς μου ἡλικίας τὸ πέρασα στὴν Ἀγγλία. Κατόπιν ἐπισκέφθην τὴν χώραν αὐτήν μεγάλος, ἀλλά γιὰ μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα καὶ στὴ Γαλλία. Στὴν ἐφηβικήν μου ἡλικίαν κατοίκησα ὑπέρ τὰ δύο ἔτη στὴν Κωνσταντινούπολι. Στὴν Ἑλλάδα εἶναι πολλά χρόνια ποὺ δὲν ἐπῆγα […] 

Κ.Π. Καβάφης

 

Βρήκα, φωτογραφικά και άλλα, τεκμήρια του παρελθόντος των Θεραπειών. Εδώ, μια καρτ-ποστάλ, του 1900 περίπου, με την Μητρόπολη Δέρκων, τον Άγιο Γεώργιο. Διακριτικά λευκάζει μαζί με το κωδωνοστάσιό του πλάι στο μεγαλοπρεπές ξενοδοχείο του Τοκατλιάν που υψώνεται προς την πλευρά του Βοσπόρου. Το ατμόπλοιο στον μικρό κολπίσκο (σημερινή μαρίνα) ίσως ανήκει σε κάποια Πρεσβεία. Η Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία χρησιμοποιούσαν ως Πρεσβείες   τα δημευμένα, μετά την Επανάσταση του 1821 από τον Σουλτάνο, σπίτια των Φαναριωτών:  του Πρίγκηπα Υψηλάντη, του Σούτσου, του Μουρούζη κλπ. Οι δε διπλωμάτες, μετακινούνταν από και προς την Πόλη ή τις γύρω ακτές, με αυτά τα ομολογουμένως κομψά και εντυπωσιακά  πλεούμενα...

Κι έπειτα... Έπεσα επάνω στο «κρυμμένο» ποίημα του Κ. Π. Καβάφη, το Leaving Therápia, ένα από τα πολύ πρώιμα ποιήματά του, γραμμένο στα Αγγλικά, το 1882, όταν εκείνος ήταν δεκαεννέα ετών. Το ποίημα αφορά την αναχώρησή του νεαρού Καβάφη, ύστερα από δυο χρόνων παραμονή στην Πόλη πιθανότατα στα Θεραπειά. Υπάρχει επίσης ποίημά του με τον τίτλο Νιχώρι (αφιερωμένο στο γειτονικό Νεοχώρι ή Γενίκιοϊ, Yeniköy), γραμμένο στα Ελληνικά. Το Leaving Therápia, που δεν το έχω συναντήσει πουθενά ως τώρα μεταφρασμένο, έχει, προς το τέλος, κάποιους δύσκολους αγγλικούς ιδιωματισμούς, ωστόσο, μέσες-άκρες δεν νομίζω πως στην (αρκετά γρήγορη) μετάφραση έγινε και τόσο κακή δουλειά.


                                                                                                      Φωτ. N.T, 2024


                      Leaving Therápia

Good-bye to Therápia [and] joys of the hotel —

Good dinners that make you exultingly swell,

Good beds that refresh you from the toil of the day

Fine sights near which you’d wish ever to stay —

To all these good things the time is well nigh

                    I must bid a Good-Bye!

 

However Catíkioy’s opposite shore

I must hail tho’ by far more simple [and] poor:

But they say what is simple is good at the heart

And where goodness is we may well spare art:

So at humble Catíkioy let us not rail

                  But bid it All Hail

                                                                                                   Κ.Π. Καβάφης  [1882]

 

 


           Αφήνοντας τα Θεραπειά

 

                                                           ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ

 

Αφήνω γεια στα Θεραπειά και τις χαρές του ξενοδοχείου

Tα ωραία δείπνα με τα θριαμβικά φουσκώματα

Τα ωραία κρεβάτια που σε αναζωογονούν από την κούραση της μέρας

Τα κοντινά υπέροχα τοπία όπου θα ήθελες να ζεις για πάντα

Σε όλα αυτά τα ωραία πράγματα που ωστόσο έφθασε η ώρα 

                              Να πω ένα αντίο!

 

Πάντως, την αντικρινή ακτή του Κατίκιοϊ*

Θα χαιρετήσω ωστόσο με απλούστερα και ταπεινά λόγια  

Που όμως θα λένε ότι κάθε τι απλό είναι καλό για την καρδιά

Κι όπου υπάρχει καλοσύνη μπορούμε να θυσιάσουμε την τέχνη·

Γι’ αυτό ας μη θυμώνουμε με το ταπεινό Κατίκιοϊ

                  Και ας του φωνάξουμε  ένα ΧΑΙΡΕ!

 

                                                                      ***

 

Και, ασφαλώς, θα συνεχίσουμε με τα Θεραπειά...

 

 * Και Καδίκιοϊ ή Καντίκιοϊ: Στην ασιατική πλευρά της Τουρκίας απέναντι από τη βορεινή ακτή των Θεραπειών, στην έξοδο του Βοσπόρου προς τη Μαύρη Θάλασσα. (Και είναι βέβαια η Χαλκηδόνα!)

 

 

 

 

 

4 σχόλια:

  1. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΛΑΧΕΑΣ14 Σεπτεμβρίου 2024 στις 12:59 μ.μ.

    Συγχαρητήρια Νώντα. Πολύ ωραίες οι φωτογραφίες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο αγαπημένος Αλεξανδρινός πατριώτης των προγόνων μου. Γείτονας και φίλος του παππού μου. Αγαπημένος των Αιγυπτιωτών όπου γής. Όλοι μας ξέρουμε λίγο από την Ιθάκη και ίσως τα κεριά και το απολείπειν ο θεός Αντώνιον…πόσο τεράστιος ο πλούτος των λόγων.
    Το αγγλικό ποίημα είναι πανέμορφο και το εγχείρημα της μετάφρασης σπουδαίο.
    Εύγε που πήρες το θάρρος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να 'σαι καλά Φώντα! Αυτά έμειναν αλλά αντί για Ιερεμιάδες προτιμώ αυτήν τη νοσταλγική αέρινη μνήμη. Σαν τον επιτάφιο που περνάει ένα ανοιξιάτικό βράδυ και τίποτε δεν σε λυπεί για τον θάνατο αυτόν που περνάει μπροστά σου..

      Διαγραφή
    2. Σα μουσική τη νύχτα μακρινή που σβήνει…
      Οι Αλεξανδρινές αναφορές χωρούσαν πάντα στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης. Ο παππούς μου την έβλεπε σα μικρή Αλεξάνδρεια. Η παραλία της έλεγε είναι μια μικρή Cornice κι ο κοσμοπολιτισμός της παρόμοιος. Άλλωστε οι δυό πόλεις έχουν κοινή καταγωγή και πολλά κοινά στην ιστορία τους.
      Ήταν παρηγοριά για τον παππού που έχασε την πόλη που αξιώθηκε, πρόσφυγας στην Ελλαδική πατρίδα από μια πατρίδα που δεν ήταν λιγότερο Ελλάδα. Πρώτη φορά πάτησε στην Αθήνα 31 ετών να προσκυνήσει την Ακρόπολη. Μετά άφησε συγγενείς και φίλους και μια ζωή ολόκληρη κι έφερε γυναίκα και παιδιά σε μια αφιλόξενη πατρίδα καταγωγής που τον συνέθλιψε και τελικά τον σκότωσε. Μέχρι το τέλος στο σεισμό του 78 μου απάγγελλε τον ποιητή: πάντα στο νου σου νάχεις την Ιθάκη το φτάσιμον εκεί είν ο προορισμός σου. Κι αν φτωχική τη βρείς … πόσο σπουδαία λόγια βαλμένα σε σπάνια σειρά!
      Μελετώ συνέχεια ό,τι σχετικό και ψάχνω να βρώ.
      Ο Καβάφης μιλούσε Αγγλικά σα native speaker! Όπως είν ο λόγος του στο ποίημα

      Διαγραφή

Παράκληση να τηρούνται οι κανόνες της πολιτικής σχολίων που ισχύουν. Σχόλια με υβριστικό, προσβλητικό ή παρόμοιο περιεχόμενο δεν γίνονται αποδεκτά και επομένως θα διαγράφονται.