«Τά σφυρίγµατα τῶν βαποριῶν εἶνε μιά ἡδονική μαχαιριά...»

 

Θεραπειών 4 (ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ) 

 

 

ΑΠΟ ΤΑ ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΤΟΥ Ι. ΔΡΑΓΟΥΜΗ

ΠΡΩΤΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

 

Από τα αδημοσίευτα Τετράδια του Ίωνος Δραγούμη με ημερομηνία εγγραφής Ιουλίου 16 [1908], Θεραπειά, σε δική μου μεταγραφή το παρακάτω απόσπασμα. Ο Ίων Δραγούμης υπηρετεί ως Γραμματέας στην Ελληνική Πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης. Χωρίς διόλου να παραμελεί τα υπαλληλικά του καθήκοντα ασχολείται «εξωθεσμικά» και με άλλα: Με τον στενό του φίλο Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη έχουν ιδρύσει την «Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως». Έχει αναπτύξει ισχυρές σχέσεις με το Πατριαρχείο, συνεργάζεται πολύ στενά με τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄, τους μητροπολίτες Γερμανό Καραβαγγελη (που ξανασυναντά στην Πόλη, ύστερα από τρία χρόνια αφότου έχει απομακρυνθεί από τον Προξενείο Μοναστηρίου), τον Χρύσανθο, αργότερα Τραπεζούντος κ.α. Δραστηριοποιείται στο Κίνημα των δημοτικιστών του Σταυροδρομίου. Η Επανάσταση των Νεότουρκων εξυφαίνεται αλλά δεν έχει εκδηλωθεί ακόμα...

Αν απορείτε ως προς το γιατί έμειναν αδημοσίευτα  δικά του κείμενα σαν κι αυτό εδώ, η απάντηση είναι: Γιατί είμαστε έθνος που «δεν έχει το Θεό του». Γι’ αυτό κυρίως! 

  […] Ἀντιγράφω καί κάτι ἄλλο πού ἔγραψα προχθὲς στό Φανάρι·

«Μοιάζω τόν Βύρωνα στό ῥωμαντισμό μου. Τώρα εἶμαι στό Φανάρι καί τό νοιώθω. Εἶνε ἡ πρώτη νύχτα τῆς ζωῆς μου πού πέρασα ἐδῶ. Μιλοῦσα χτές τή νύχτα μ’ ἕνα δεσπότη γιά τά ζητήματα τῆς ἡμέρας. Τό πρωί εἶχε πάει στό Μέγα Βεζύρη µέ τόν Πατριάρχη, καί τοὺς εἶπε ὁ Βεζύρης μέ θυμό καί ἄγριο τρόπο νά καλέσουν πίσω στήν Πόλη µερικούς δεσποτάδες τῆς Μακεδονίας πού κατά τά λεγόμενά του δὲν κάθονται φρόνιμα μόνο βοηθοῦν τούς ἀντάρτες. Καί συζητοῦσα μέ τό δεσπότη ἄν ἔπρεπε ὁ Πατριάρχης νά προσκαλέση τόν Δράμας^[1] καί ἔλεγα πώς, ἀφοῦ τόσες φορὲς τὸ ζήτησε ὁ Σουλτάνος ἴσως ἀναγκασθῇ τό Πατριαρχεῖο νά ὑποχωρήσῃ, μά δὲν πρέπει νὰ βιασθῇ ἀκόμη, καί ἂν ὑποχωρήσῃ πρέπει νά ζητήσῃ ἀνταλλάγματα. Ἔξαφνα κεῖ πού μιλοῦσε ὁ Δεσπότης ἔλαμψε ἕνα φῶς καί εἶπα μὲ τὸ νοῦ μου· “Εἶμαι στό Φανάρι καί κάνω πολιτική μ’ ἕνα Φαναριώτη Δεσπότη, ὅπως λέει ἡ ἱστορία πώς ἔκαναν τόσοι ἄλλοι πρόγονοι τῆς φυλῆς μου. Στά ἴδια μέρη, στούς ἴδιους τόπους, ἀλλά σ’ ἄλλους καιρούς κάνω καί γώ τά ἴδια πράματα πού ἔκαναν οἱ πρόγονοί μου ὅσοι ἦταν πολιτικοί καί ὅταν ἔκαναν πολιτική.” — Προχθές τή νύχτα ἔμεινα στό Φανάρι ὄχι ταξιδιώτης µά πολιτικός. ̶  Καί σκέφθηκα ἔπειτα πώς δέ θά βιαστῶ νά εἰδοποιήσω τὰ λόγια τοῦ Βεζύρη στόν Πρέσβυ, γιατί ξέρω πώς αὐτός θά βιαστῇ ἀρκετά νά συστήσῃ νά γίνῃ τό θέλημα τῶν Τούρκων, ἀπό ἀνησυχία μή γίνῃ κανένα ζήτημα. Δὲν εἶμαι δοῦλος τῶν Τούρκων καί ξέρω πώς ὅσο μᾶς χτυποῦν καί ὑποχωροῦμε τόσο μᾶς καβαλικεύουν περισσότερο. Ἀπό μένα ἑξαρτᾶται πότε θά τά πῶ τοῦ Πρέσβυ. Στό ἀναμεταξύ ἄς σκάνῃ ὁ Βεζύρης!»

          Καί λίγο ἀργότερα πάλι σηµείονα στό σημειωματάρι μου:

        «Μιά καταχνιὰ καί μιά θολούρα σκεπάζει τόν Κεράτειο καί ὁ ἥλιος βγαίνει ἀπὸ τὸ Πέρα πού δὲ φαίνεται. Βάρκες καί πλοῖα μισοσβυσμένα ἤ στέκονται ἤ προβαίνουν καί περνοῦν. Θυμοῦμαι τή Βενετία. Τά σφυρίγµατα τῶν βαποριῶν εἶνε μιά ἡδονική μαχαιριά σύγχρονη, μέσα στὴν ἱστορική, βαρειά, περασμένη μου διάθεση.»

 

 Φωτογραφίες Ν.Τ. , 2024

---

[1] Ο μετέπειτα Σμύρνης, ο μαρτυρικός και ενταγμένος πλέον στο Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας Χρυσόστομος (κατά κόσμον Χρυσόστομος Καλαφάτης, γεν. 1864, θαν. 1922). Διετέλεσε μητροπολίτης Δράμας και Φιλίππων από το 1902 μέχρι το 1910 οπότε και εκλέχτηκε Μητροπολίτης Σμύρνης. Η συνεισφορά του στον Μακεδονικό Αγώνα υπήρξε μεγάλη. Συνδέθηκε φιλικά με τον Ι.Δ.