Στάινερ, Βινύ και … Δραγούμης

 

 

                                                  Alfred de Vigny (1797-1863)

Διάβαζα στο βιβλιαράκι Ένα μακρύ Σάββατο - συζητήσεις (εκδόσεις ΔΩΜΑ, 2022, μτφρ. Θ. Σαμαρτζής), τις συζητήσεις του μεγάλου Τζώρτζ Στάινερ με τη Λωρ Αντλέρ. Το θέμα τους, σε κάποια στιγμή, είναι η αξιοπρέπεια μπροστά στο θάνατο. Στην ερώτηση «Πως βιώνετε τα γηρατειά σας;», ο Στάινερ απαντά:

Θέλω πάρα πολύ να μη γίνω βάρος σε κανένα όταν αρχίσει να με παίρνει η κάτω βόλτα. Θέλω πάρα πολύ να μη δημιουργήσω στους άλλου προβλήματα—οικονομικά, κοινωνικά, ανθρώπινα. Θέλω να πάω…. Ξέρω που. Έχω υποδείξει στους στενούς μου φίλους τον τόπο που θα ήθελα να σκορπιστούν οι στάχτες μου. Και να κοιμηθώ. Συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο ότι το να κοιμάσαι είναι πολύ μεγάλο προνόμιο. «Άφησέ σε με να κοιμηθώ τον ύπνο της γης». Πανέμορφος στίχος· ο Βινύ είναι  ένας ποιητής που στις μέρες μας διαβάζεται ελάχιστα. Μα είναι δυνατό; Πόσο λίγο διαβάζουμε σήμερα τους ποιητές! Ρωτήστε τους πιο λαμπρούς φοιτητές στη Γαλλία: «έχεις διαβάσει Βινύ;». Πιστεύω ότι δεν θα έχετε πολλές θετικές απαντήσεις.

Ήμουν ενήμερος για τον ποιητή και θεατρικό συγγραφέα με αφορμή τον …Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος φαίνεται τον γνώριζε καλά. Ως προμετωπίδα για το Τετράδιο 18 διαλέχτηκε από τον ίδιο το παρακάτω:

 

Τάδε ἔφα Μωυσής:

«O Seigneur! j’ai vecu puissant et

[solitaire,

Laissez-moi m’endormir du sommeil

[de la terre !»

 

Απόδοση*:

Ω, Κύριε! έζησα δυνατός και

[μόνος,

Αφήστε με να κοιμηθώ τον χοϊκό**

[ ύπνο.

Alfred de Vigny (1797-1863),

«Moise», Poemes antiques et modernes, Livre I-Mystique.

 

*Ευαγγελία Τουτζάρη 

[στό Ίωνος Δραγούμη, Τα "κρυμμένα" ημερολόγια Οκτ. 1912 Αυγ. 1913, Εκδόσεις Πατάκη , 2021] 

**Τον χοϊκό, τον ύπνο μέσα στο χώμα… Πράγματι αυτή είναι η εγγύτερη στο νόημα της ποιητικής φράσης λέξη.

 

Ίσως τον 19ο αιώνα να ήταν δημοφιλής ο Βινύ  στους κύκλους των καλλιεργημένων ανθρώπων και στην Ελλάδα πράγμα που δεν το πολυπιστεύω. Η βιβλιοθήκη όμως των Δραγούμηδων, χάρη κυρίως τον Νικόλαο και τον γιό του Στέφανο, υπήρξε μια σχεδόν μυθική ιδιωτική βιβλιοθήκη στην εποχή της, και σ’ αυτήν είχε πέσει με τα μούτρα ο Ίων και τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας. Τόσοι και τόσοι της γαλλικής, αγγλόφωνης, γερμανικής και ρωσικής γραμματείας (ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, φιλοσοφία  κλπ.), εκτός από τους αρχαίους και νεότερους Έλληνες, φιλοξενούνταν εκεί. Καθόλου δεν αποκλείω όμως μόνος του ο Ίων Δραγούμης να είχε ανακαλύψει τον Βινύ που τόσο νοσταλγικά αναπολεί και εξυψώνει ο Στάινερ…