«Η ψυχή μου ήσυχα τώρα κοιμάται»*

 Μάρκος Φ. Δραγούμης (1934-2023)

 

 

Στο κείμενό του Ο θείος Νίκος, που συμπεριλήφθηκε στη σπουδαία έκδοση του ΜΙΕΤ «Νίκος Δραγούμης, ο ζωγράφος» σε υποδειγματική επιμέλεια του Νίκου Παΐσιου και του Διονύση Καψάλη (2015), ο Μάρκος Δραγούμης έγραψε:

Με βρίσκει αντίθετο οτιδήποτε διαιρεί τους ανθρώπους σε σημαντικούς και μη, γιατί για μένα όλοι είμαστε σημαντικοί για κάποιο λόγο. Έπειτα, από αρκετά νωρίς κατάλαβα ότι οι αναφερόμενοι στα βιβλία δεν είναι πάντα σπουδαίοι, και ότι πολλοί σπουδαίοι λείπουν από τις σελίδες τους για διάφορους λόγους.

Θεωρούσε χρέος του, τον πεθαμένο -στο Δρομοκαΐτειο το 1933- θείο του Νίκο Δραγούμη, «εξόριστο» εξαιτίας της ψυχικής του ασθένειας, όχι μόνον από το κοινωνικό περιβάλλον αλλά και από τη ίδια τη Δραγουμική οικογένεια, να τον ανασύρει και να τον «αποκαταστήσει». Το προσπάθησε και το πέτυχε αφού συνέτρεξαν και οι ιδανικές συνθήκες. Το ίδιο έκανε και για  την άγνωστη σε πολλούς θεία του Ζωή Δραγούμη-Palencia  πριν λίγα μόλις χρόνια με τα ημερολόγια της από τη Σόφια σχετικά με τη διάσωση ικανού αριθμού Εβραίων από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά την περίοδο της γερμανικής Κατοχής.

Σήμερα, μέρα του θανάτου και του ίδιου, όπου δεν περισσεύουν πολλά λόγια για να γραφτούν ή να ειπωθούν, σκέφτομαι αμέσως δυο πράγματα…

Πρώτα μια φωτογραφία που τράβηξα πρόχειρα με το κινητό στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ στην Τσιμισκή της Θεσσαλονίκης την 1^η Οκτωβρίου του 2015. Ευλογημένη στιγμή λίγο προτού επισκεφτούμε, σε ιδιωτική ξενάγηση με τον Διονύση Καψάλη και τον Νίκο Παΐσιο, τη «δορυφορική» έκθεση στο πατάρι του βιβλιοπωλείου για την σύντροφο του Νίκου Δραγούμη Lydia Borgek (η έκθεση για τον Νίκο Δραγούμη στην Βίλα Καπαντζή του ΜΙΕΤ λειτουργούσε ταυτόχρονα). Ο Μάρκος, καθώς δυσκολεύεται να σκύψει για να περιεργαστεί τα βιβλία γονατίζει σαν να προσεύχεται και αφοσιώνεται ξεφυλλίζοντάς τα με μεγαλύτερη πια ευκολία.

Κι ύστερα, ένα εξαιρετικό τετράστιχό του. Ο Μάρκος έζησε μέσα στη ζόρικη μέγγενη του ονόματος των Δραγούμηδων (ποιόν να πρωτοθυμηθώ;) όμως το ταξίδι του το δρόσιζε πάντα η μουσική, η ποίηση και η …ιδιορρυθμία του.  Αυτά υπήρξαν οι μόνιμές του καταφυγές. Ιδού λοιπόν το τετράστιχο, που έλεγα, από την ποιητική του συλλογή «Άχθος Αρούρης» (ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2014) με τον τίτλο Περί ζωής:

Η μουσική είναι πράσινη

Τα όνειρα πορτοκαλιά

Η ζωή μικρό κουκούτσι

Στην καρδιά ενός μανταρινιού

 

Τον αφήνω να προσεύχεται. Εμείς ξενυχτάμε.

 

ΥΓ. Στο «κουκούτσι» ίσως δεν θα φτάσει ποτέ κανείς…

 

* Από το ποίημα του Μάρκου Φ. Δραγούμη "Μικρή ελεγεία" αφιερωμενο στη μνήμη της αδελφής του Ζωής.