Σάββατο 5 Μαρτίου 2022

«Έχει τη μέση της και η άκρη-άκρη»*


 

Σκέφτομαι τα τρία χρόνια που πασπάτευε μέσα στο μυαλό του ο Τόμας Μαν τη δημόσια καταγγελία του καθεστώτος των Ναζί από μέρους του. Και σκέφτομαι πως ο σπουδαίος μαέστρος Βίλχεμ Φουλτβένγκλερ δέχτηκε να συνεχίσει «μαζί τους». Δεν θέλω να θυμάμαι τι έκανε ο Έζρα Πάουντ, ή πως φέρθηκαν ο Σελίν ή ο Χάϊντεγκερ.

Ο (δικός μου Άγιος) Δημήτρης Μητρόπουλος έγραφε (αυτός ο τόσο βαθιά πιστός, ο ζηλωτής του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης) στη φίλη του Καίτη Κατσογιάννη στις 11 Ιουνίου 1940 από τη Μινεάπολη:

 «Ούτε ο Χριστός ούτε ή Ενάτη Συμφωνία κατόρθωσαν να κάνουν την ανθρωπότητα καλύτερη».

Και θα γράψει ξανά στις 29 του ίδιου μήνα: 

«Όλα μου φαίνονται αερολογήματα και ότι ένας μόνο έχει πραγματικότητα, το σύμβολον της σημερινής ανθρωπότητας: ο Hitler, αυτό το κατασκεύασμα του ίδιου λαού που άλλοτε μας έδωσε τον Beethoven, τον Bach,  τον  Goethe. Πως μπορείς να πιστέψεις πια στους ανθρώπους!»

 Ο Μητρόπουλος έπαψε τον καιρό του Πολέμου να διευθύνει έργα των αγαπημένων του Γερμανών συνθετών…

Ο Πούτιν δεν είναι Χίτλερ βέβαια (όχι ακόμα τουλάχιστον…). Απλώς προς το παρόν χρησιμοποιεί την ίδια μέθοδο (όχι σε τέτοιαν έκταση κι όχι με τόση μεθοδικότητα). Και επομένως, αυτή η φούρια των «απομονώσεων», «λύσεων συμβάσεων» κλπ, στο χώρο της μουσικής φέρ’ ειπείν, όπως συνέβη με τις αποπομπές του μαέστρου Βαλέρι Γκεργκίεφ και της αγαπημένης μου σοπράνο Άννας Νετρέμπκο, με ξάφνιασαν δυσάρεστα.

Αντικρίζοντας τις αφίσες με τα έργα του Τσαϊκόφσκι στη τζαμαρία ενός ανθοπωλείου μετά την ματαίωση της παρουσίασής τους (όχι βέβαια από την, πανταχόθεν βαλλόμενη, κ. Μενδώνη αλλά ...ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ!) και το χέρι του ανθοπώλη να τακτοποιεί πίσω από αυτήν τα άνθη της βιτρίνας, ένιωσα σαν κάποιος να περιποιείται έναν τάφο. Πικρός συνειρμός για τις περιστάσεις που μακάρι να μας επιτρέψουν να σταθούμε σε κάποια «μέση». Γιατί η άκρη τούτη τη φορά θα είναι η αιώνια νύχτα!

Τον πολιτισμό και τους ιεροφάντες του δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τους αγγίζουμε τώρα.

 

*Οδυσσέας Ελύτης, Σηματολόγιον.

 

 

 

 

4 σχόλια:

  1. Όταν ο άνθρωπος -τόσο πεπερασμένος-
    βολευεται με σύνορα, γιατί έτσι ορίζει καλύτερα ή φαντάζεται
    πράματα ασυνορα όπως η Τέχνη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ένα ποίημα της Mary Oliver που τυπώθηκε βαθιά μέσα μου, την πρώτη μέρα του σημερινού πολέμου: "ΤΟ ΣΥΜΒΑΝ. Σήμερα, Ένα μικρό φιδάκι, κουλουριασένο και μοναχικό, στο ψηλό χορτάρι, στριφογύρισε για να κοιτάξει, καθόλου δεν του άρεσε αυτό που είδε και τόσκασε με δυο παλμούς χωρίς κανέναν ήχο, μονάχα δύο χτύπους άτακτους, από τον άλλο εκείνο που φρινιάστηκε, την καρδιά μου." Αυτό ένιωσα την ώρα εκείνη. Κι από τότε, το φρίνιασμα μου έμεινε και η σιωπή...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Απολύτως σωστή η τοποθέτησή σου! Ας μη θριάμβευε η λογική κι ας μην κυριαρχούσε, πανδύσκολο είναι, μα ας είχε και αυτή τη θέση της σ' αυτόν τον τόσο παράλογο κόσμο!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Οι μισοί λένε ότι φταίει ο Πούτιν. Οι άλλοι μισοί λένε ότι φταίει ο Μπάιντεν. Υπάρχουν και κάποιοι που ισχυρίζονται ότι φταίνε κάποιοι άλλοι λόγοι, άσχετοι φαινομενικά μεταξύ τους - ή μήπως όχι;

    (Οι προφητείες, οι Ελοχίμ, Οι φεγγαροπρόσωποι, η Αφροδίτη και ο Άρης που σήμερα άλλαξαν πόστα και μεταφέρθηκαν στον Υδροχόο κτ.λ.π.)

    Εγώ όμως που την είδα διανοούμενος σήμερα θα πω ότι στις μέρες μας που δεν υπάρχουν πραγματικά σύνορα και το κεφάλαιο δεν έχει χώρα, αυτοί που ευνοούνται από την όλη κατάσταση είναι κυρίως τρείς:
    Οι έμποροι όπλων (πάει ο αφοπλισμός.) Οι έμποροι πετρελαίου (πάει και η πράσινή ανάπτυξη.) Και οι έμποροι… χαρτών - μια και αλλάζουν τα σύνορα κάθε μέρα.

    Και επειδή οι δύο πρώτοι είναι κάτι κύριοι υπεράνω υποψίας, ποιος φταίει τελικά;

    Μα το εμπόριο χαρτών φυσικά!

    D.

    ΑπάντησηΔιαγραφή